چكيده تحقيق :
بالا بودن جمعيت جوان كشور اين واقعيت مهم را گوشزد مي كند كه براي فراهم آوردن اثري مناسب جهت رشد اين گروه سني در همه جهات زندگي همه ما مسئول و معتقديم . بنابراين لازم است والدين ، معلمان ، استادان ، مديران نهادهاي آموزشي و پرورشي و بطور كلي همه مسئولان كشور مهمترين و اساسي ترين وظايف خود را پيرامون رفع نيازهاي ضروري و آينده اين قشر عظيم متمركز سازند روشن است كه اگر حركات تفكرات و تصميمات بسيار متفاوت نوجوانان و جوانان امروز در مسير و جايگاه منطقي خود قرار نگيرند ممكن است اين امر عواقب و عوارض وخيمي را به دنبال داشته باشد مقابله با ناهنجاري هاي رفتاري دانش آموزان از اهميت زيادي برخوردار است دانش آموزان كه گرفتار نارسايي اخلاقي و رفتاري هستند به كمك و ياري نياز دارند لذا بايستي ريشه هاي اين نارسائيها شناسايي شده و راههاي كاهش و نهايتا درمان آنها مشخص گردد .
پرخاشگري كه به صورت رفتارهاي پرخاشگرانه مشخص مي شود ناشي از محروميتها و كمبودهاي فرد مي باشد محيط و افرادي كه فرد با آنها در ارتباط است نقش موثري در اين فرآيند دارند هدف از اين پژوهش شناخت عوامل موثر در پرخاشگري دانش آموزان ابتدايي و غير روشهاي مناسب جهت تعديل اين رفتار مي باشد .
در اين تحقيق به عوامل متعددي نظير نقش والدين وضع اقتصادي خانواد ه سطح سواد آنها و روابط خانوادگي و شيوه رفتار دانش آموزان با همكلاسيها و معلم مورد توجه قرار گرفته است وبيشتر مطالعاتي كه تا كنون انجام شده مربوط به عوامل ايجاد و تداوم پرخاشگري مي باشد گاهي پرخاشگري حالتي هيجاني دارد و براي جلب توجه و يا هنگام خشم و ابزار مي شود يا استفاده از اقدامات منطقي و منظم مي توان پاسخهاي پرخاشجويانه را از طريق رههاي غير مستقيم به رفتاري مطلوب تبديل كرد نقش معلم در اين فرايند از اهميت ويژه اي برخوردار است و چون پرخاشگري از راه تقليد قابل يادگيري است لذا معلم و همكلاسيها مي توانند نقش مناسبي را ايفا نمايند .
فصل يكم
مقدمه :
بالا بودن جمعيت جوان كشور اين واقعيت مهم را گوشزد مي كند كه براي فراهم آوردن اثري مناسب جهت رشد اين گروه سني در همه جهات زندگي همه ما مسئول و معتقديم و با توجه به اينكه كودكان سرمايه هاي ارزشمند و سازنده آينده جامعه هستند ارضائ نيازهاي كودكان بطور مناسب راهنمايي و مشاهده كودك را ضرورت مي بخشد و غفلت در رنج مشكلات آنان خسارات جبران ناپذيري به بار مي آورد .
هدف كلي اين آموزش آشنايي با مفهوم پرخاشگري منشا و چگونگي كنترل آن است و همچنين پرخاشگري يك غريزه است كه به طور كلي نمي توان آن را از بين برد بايد به دانش آموزان و والدين آنها ياد داد كه چگونه پرخاشگري خود و فرزندان خود را در راه مثبت ارضا كنند .
و همچنين پرخاشگري كه به صورت رفتارهاي پرخاشگرانه مشخص مي شود ناشي از محروميتها و كمبودهاي فردي مي باشد و محيط و افرادي كه فرد با آنها در ارتباط است نقش موثري در اين فرايند دارند كه پرخاشگري آنها را به نحوه صحيحي كنترل كنند و روشهاي درست و منطقي در اختيار فرزندان آينده جامعه قرار دهند تا ما شاهد جامعه اي سالم و خوب باشيم .
بيان مساله پژوهش
با توجه به مطالعات كتابخانه اي و مشاهدات مربيان سوالات زير را عنوان نموده ام تا بتوانيم از طريق اين سوالات پي ببريم كه فرزندها تا چه اندازه پرخاشگر هستند تا از طريق استدلالهاي منطقي ميزان پرخاشگري آنها را در رابطه با محيط اطراف كودك والدين كودك و ناكامي كودك تماشاي فيلمهاي خشونت آميز و امسال آنها و ميزان پرخاشگري كه در آنها هست كم كنيم .
اهميت و ضرورت مساله
با توجه به اينكه كودكان سرمايه هاي ارزشمند و سازنده آينده جامعه هستند جهت ارضاء نيازهاي كودكان بطور مناسب راهنمايي و مشاهده كودك ضرورت مي بخشد و غفلت در رنج مشكلات آنان خسارات جبران ناپذيري به بار مي آورد لذا با توجه به تفاوتهاي فردي كودكان و شناخت ويژگيهاي عاطفي و رفتار آنان براي حل تعارضات و رسيدن به سلامت شخصي و رشد مطلوب و شكوفايي استعداد كودكان را ياري رسانيم تا به جاي پرخاشگري و ارعاب در آنها ، اعتماد به نفس و احساس امنيت و نياز به خود شكوفايي و رضايت از زندگي به وجود آوريم ايجاد پرخاشگري در كودكان با عوامل گوناگون مرتبط است كه با شناسايي آنها مي توانيم كمك هاي لازم را به دانش آموزان مربيان و خانواده هاي آنان بنماييم .
هدف كلي تحقيق :
پرخاشگري يك غريزه است و بطور كلي نمي توان آن را از بين برد بايد به دانش آموزان كمك كرد تا پرخاشگري خود را در راههاي درست و مثبت ارضاء‌كند هدف از اين تحقيق يافتن مشكلات دانش آموزان پرخاشگر و ارائه راه حلهاي مناسب براي بهبود رفتار به آنان است و شناسائي عوامل پرخاشگري دانش آموزان و پرداختن به طريق اصلاح آن .
اهداف ويژه پژوهش
آگاهي از علل پرخاشگري و عوامل ايجاد كننده آن آگاهي از رابطه رفتار والدين با هم و تاثير آن در پرخاشگري كودكان آگاهي از راههاي پيشگيري از پرخاشگري كودكان آگاهي از چگونگي رفتار معلمان با دانش آموزان ، آگاهي از وضعيت اقتصادي خانواده و رابطه آن با ميزان پرخاشگري ،آگاهي از وضعيت ميزان آشنايي والدين با مسائل تربيتي با ميزان پرخاشگري آگاهي از چگونگي رفتار ديگر افراد و هم سالان با اين شاگردان آگاهي از ريشه و علل پرخاشگري در كودكان ،آگاهي از اصلاح رفتار پرخاشگرانه در كودكان .
سوالات و فرضيه ها
با توجه به مطالعات كتابخانه اي و مشاهدات مربيان سوالات و فرضيه هاي زير را عنوان نموده ام .
1- آيا الگو هاي محيط اطراف كودك در بروز پرخاشگري موثر است .
2- چگونه مي توان رفتار پرخاشگرانه را اصلاح كرد .
3- ناكامي و عدم ارضاي نيازهاي كودك چه تاثيري در رفتار كودك دارد .
4- آيا آشنايي والدين با مسائل تربيتي با ميزان پرخاشگري ارتباط دارد .
5- آيا تماشاي صحنه هاي خشونت در بروز پرخاشگري موثر است .
6- برخورد نامناسب اطرافيان در پرخاشگري دانش آموزان مورد مطالعه تا چه ميزان موثر است .
7- برخورد نامناسب معلم تا چه ميزان پرخاشگري دانش آموزان مورد مطالعه را تشديد مي كند .
8- عدم آشنايي والدين با مسائل روانشناسي تا چه ميزان در تشديد پرخاشگري موثر است.
فرضيه :
با توجه به مطالعات كتابخانه اي و مشاهدات فرضيه زير را عنوان نموده ام .
1- خانواده پرخاشگر 2- جدا شدن والدين از هم 3- تشويق و تنبيه شديد 4- نداشتن تفريحات سالم .
به اين نتيجه رسيده ام كه اكثر دانش آموزان پرخاشگر از خانواده هايي هستند كه بسيار پرخاشگرند و هم چنين تشويق تنبيه شديد حمايت از فرزندان در هنگام نزاع با همسالان در پرخاشگري او بسيار موثر است .
كودكاني كه پدرو مادرشان از هم جدا شده اند و بد دهاني والدين و نداشتن تفريحات سالم از عواملي هستند كه در پرخاشگري موثر است .
1- ضعيف ا قتصادي 2- وضعيت فرهنگي 3- آشنايي والدين با مسائل تربيتي .
پس از انجام اين مراحل به اين نتيجه رسيدم كه اكثر دانش آموزان پرخاشگر از خانواده هايي هستند كه از وضعيت اقتصادي ضعيف برخوردارند .
و همچنين از نظر فرهنگي رشد نكرده اند والدين آنها با مسائل تربيتي آشنايي نداشته اند لذا در اينگونه خانواده ها تنبيه بدني و تبعيض بين كودكان اعمال مي شود .
تعريف متغيرها :
در اين تحقيق اصلاحاتي مانند هم چون پرخاشگر ، تغييردفاع ، هيجان ، ناكامي فشار رواني ، پاداش ، تنبيه و ……… تعريف شده است .
تنبيه :
خشن ترين و نامطلوب ترين روش تغيير رفتار است تنبيه عبارت است از ارائه يك محرك آزار دهنده و به دنبال يك رفتار نامطلوب براي كاهش احتمال وقوع مجدد آن رفتار .
پرخاشگر :
به فردي اطلاق مي شود كه تمايل به حمله كردن و مبارزه طلبي دارد و رفتار او بر خلاف كسي است كه از خطر با مشكلات مي گريزد .
مشاهده :
نوعي توجه آگاهانه است و يكي از بهترين روشهاي مهم شناخت در مطالعات و تحقيقات به شمار مي رود و از طريق آن به شناخت و ارزيابي رفتار دانش آموزان دست پيدا مي كن .
نزاع والدين :
بحث و گفتگو شديد كه بعضي مواقع بازد وخورد همراه است و كودكان مشاهده گر اين صحنه است و به عنوان الگو از آنها پيروي كرده و خلق و خوي پرخاشگرانه پيدا مي كند .
تبعيض :
بعضي را به بعضي ديگر ترجيح دادن تبعيض قائل شدن افراد از نظر نژادي مذهبي ، جنسي.
رفتار خصمانه و تهاجمي : رفتار خصمانه و تهاجمي واكنش به ناكامي و سركوبي اميال است كه زاييده تعامل پيچيده بين وضعيت محيطي و تغييرات بيوشيميايي و عوامل فرهنگي و پاسخهاي آموخته شده است كه به صورت ضرب و جرح و آزار واذيت و تخريب و صدمه زدن به ديگران بروز مي كند .
مسائل تربيتي :
هر آنچه را كه ما انجام مي دهيم يا ديگران براي ما انجام مي دهند تا ما را به كمال طبيعتمان نزديك كنند و به عبارتي پروردن و آموختن
دفاع :
عبارت است از مكانيزم ناهنجار كه به وسيله آن تن خود را از آسيب ها ما با تاثيراتي كه براي تمامي ارگانيزم خطرناك به نظر مي رسند جدا مي سازد .
هيجان :
يك حالت برانگيختي كه توام با فعاليت يك غريزه است كه بدن را به سرعت به فعاليت وا مي دارد يا به مشابه پاسخي معين به يك محرك خاص تعريف كرد
فشار رواني :
نظام نيروهاي دروني خواه معنوي خواه رواني است كه بدن را خسته فرسوده مي كند .
جبران :
يكي از مكانيز هاي دفاعي خود است كه مشخصه آن رفتاري است كه به منظور متوازن سازي متقابل كمبودي و احتمالي يا خيالي طرح ريزي مي شود .
تعريف عملياتي :
اضطراب : پريشان شدن ، لرزيدن ، پريشاني ، بي تابي .
انگيزش : تحريك ، ترغيب ، تحريض .
پاداش : مزد ، سزاء ، جزاي عمل .
اختلال رفتار : بد زبان ،مخرب ، غير قابل پيش بيني ، غير مسئول رياست طلب ،دعواگر موزي ، حسود ، بي اعتقاد ( خلاصه نقطه مثبتي ندارند كه ديگران بسوي آنها جلب شوند .)
پالايش : تخليه هيجاني براي كنترل رفتار پرخاشگرانه .
افسردگي : نگران بودن ، دلهره داشتن از دست دادن اعتماد به نفس بي قراري ،آسوده نبودن ، مشغله فكري داشتن ، اخلاق ناشي از رفتار رواني : استرس هيجاني رفتار آشفته بي قراري ترس وحشت زدگي درماندگي در افراد وجود دارد .
تنبيه : محروم كردن از يك محرك خوب كتك زدن فرصت ندادن دوباره .
فصل دوم
جامعه آماري :
معلمين ناحيه چهار آموزش و پرورش شهر مشهد كه تحقيق روي آنها انجام مي شود كه تعداد مدرسه ي ابتداي آنها بالاي 100 تا مدرسه بود و تعداد معلمين كه در آن ناحيه تدريس مي كردنند بالاي 1000 نفر بودند .
نمونه آماري :
آزمودينهاي پژوهش از ميان معلمين آموزش و پرورش ناحيه چهار مشهد بودند كه تعداد كل معلميني كه به پرسشنامه نظر خواهي درباره دانش آموزان در اين پژوهش پاسخ دادند حدود 100 نفر از معلمين بودند كه آنها را به طور تصادفي كه داراي مدرك فوق ديپلم و بالاتر و داراي سابقه تحصيلي بالاي 8 سال بودنند انتخاب كرديم. نوع تحقيق :
نوع تحقيق توصيفي است چون اين روش شرايطي را بيان مي كنند و هدف آن تجزيه و تحليل شرايط موجود است مثل جمع آوري نظرات معلمين .
روش نمونه گيري :
روش نمونه گيري تصادفي است چون مدارس را به طور تصادفي انتخاب كرده و معلمين را نيز به طور تصادفي از ميان آنها انتخاب كرده ايم .
ابزار اندازه گيري :