فایل موقعیت و مورفولوژی کندیل در بیماران مبتلا به TMDو افراد بدون علامت، با استفاده از CBCT
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته پزشکی (آموزش_و_پژوهش)
این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد
چکیده:
مقدمه و هدف : هدف از ارزیابی رادیولوژیک مفصل تمپورومندیبولار (TMJ) به تصویر کشیدن اختلالات بالینی مورد شک است. این مطالعه با هدف بررسی مقایسه ای موقعیت و مورفولوژی کندیل در بیماران علامت دار و افراد بدون علامت با کمک CBCTانجام گرفت.
موادوروش ها:مطالعه انجام شده از نوع توصیفی و مقطعی (cross sectional) بود. در این مطالعه بر اساس
معیار RDC/TMD از میان بیماران مراجعهکننده به بخش پروتز دانشکده دندانپزشکی مشهد تعداد 25 بیمار
( 5 نفر مرد و 20 نفر زن) که مبتلا به اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی(TMD) بودند به صورت تصادفی در
طی 6 ماه انتخاب شدند . همچنین جهت گروه کنترل از بین افرادی که دارای TMJنرمال بوده و جهت کاشت ایمپلنت دندانی ناحیه خلف فک بالا، به منظور تصویربرداری CBCTبه بخش رادیولوژی ارجاع داده شده بودند،انتخاب گردیدند. در این گروه 21 نفر شامل8مرد و 13 زن حضور داشتند.تصاویرCBCT از بیماران، بوسیله دستگاه promaxبا دهان بسته در حداکثر تماس بین دندانی گرفته شد.سپس اندازه گیری خطی از فضاهای مفصلی فوقانی،قدامی وخلفی بین کندیل و حفره گلنویید ، وهمچنین تعیین شیب برجستگی مفصلی بوسیله لندمارکهای تعریف شده در تصاویر ساژیتالی و ارزیابی مورفولوژی سر کندیل در سه پلن ساژیتال(round,anterior flattening,posterior flattening)،کرونال(round, convex angulated ) و اگزیال(Ellipitical,convex-concave,ovoid)واندازه گیری ابعاد سر کندیل در تصاویر اگزیالی انجام شد.اطلاعات بدست آمده توسط آزمون های دقیق فیشر،tمستقل،ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن مورد بررسی قرار گرفت.(05/0=α) در نظر گرفته شد.
یافته ها:در گروه بدون علامت ،متوسط فضای مفصلی فوقانی 3/3 ، فضای مفصلی قدامی3/2 و فضای مفصلی خلفی1/2 میلیمتر و در گروه علامت دار به ترتیب1/3 ،8/2 ،08/2میلیمتراندازه گیری شد.در گروه نرمال ضریب همبستگی Pearson بین سن و بُعد قدامی خلف کندیل، معنی دار بود (47/0- =r و 002/0=p).يافته ها نشان داد همبستگي معنا داري بين اندازه فضاي مفصلي فوقاني و خلفي درگروه نرمال (000/0p< و 61/0=r) و علامت دار (000/0p< و 51/0=r) وجود دارد ولی ضریب همبستگی بین ابعاد فضای فوقانی و قدامی تنها درگروه علامت دار معنی دار بود. (001/0=p و 45/0=r).نتایج نشان داد که تنها بين شيب آرتيکولار اميننس و اندازه فضاهاي مفصلي فوقانی و خلفی در گروه نرمال ضريب همبستگي معني داري وجود دارد.(به ترتیب33/0=r، 03/0=p و 42/0=r، 006/0=p)
میانگین شیب برجستگی مفصلی اختلاف معنی داری در زیر گروه های مورفولوژی سر کندیل در پلن ساژیتال داشت (003/0=p).میانگین شیب برجستگی مفصلی در زیر گروه های Round با AnteriorFlattening(035/0=p)،و Round باPosterior Flattening نیزاختلاف معنی داری داشت.(023/0=p)
نتیجه گیری:این مطالعه نشان داد که شکل کندیل در مقاطع کرونال وساژیتال در افراد بدون علامت و مبتلایان به TMD با یکدیگر مرتبط است.بعلاوه میانگین فضای قدامی بین این دو گروه دارای اختلاف معناداری بود. بنابراین تصویر برداری CBCT اطلاعات مفید و موثری ازمورفولوژی وموقعیت کندیل ارائه می دهد که می تواند در تشخیص بیماران مبتلا به TMDوافراد مستعد به اختلالات مفصل کمک کننده باشد.
واژه های کلیدی: اختلالات گیجگاهی- فکی(TMD)،توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی(CBCT)،مورفولوژی کندیل
عنوان .......................................................................................صفحه
چکیده ........................................ …..
فصل اول: مقدمه و مروری بر متون
مقدمه.............................................. ...................1
مفصل گیجگاهی فکی: .................................................................................................................................................3
آناتومی مفصل گیجگاهی فکی: .................................................................................................................................3
- کندیل : ........................................................................................................................................................3
- حفره مندیبولار: ..........................................................................................................................................4
- دیسک داخل مفصلی: .................................................................................................................................4
- اتصال خلفی: ............................................................................................................................................5
- کپسول مفصلی : .....................................................................................................................................5
- لیگامانهای مفصلی : ..............................................................................................................................6
.
عنوان صفحه
عصب دهی مفصلی : .......................................................................................................................................6
اختلالات مفصل گیجگاهی- فکی : .............................................................................................................6
1- تغییر در ساختار : ......................................................................................................................................6
الف) نقایص سطح مفصلی : ..................................................................................................................6
ب) سوراخ شدگی دیسک : ..................................................................................................................7
2- جابجائی دیسک Disc displacement : .......................................................................................7
الف)جابجائی بدون بازگشت : .................................................................................................................8
ب)جابجائی با بازگشت : ...........................................................................................................................8
3 -جابجائی در کمپلکس دیسک- کندیل : .................................................................................................8
الف) هیپرموبیلیتی : ...................................................................................................................................8
ب) دررفتگی : ...........................................................................................................................................9
4- اختلالات التهابی : ......................................................................................................................................10
الف)کپسولیت و سینویت : .......................................................................................................................10
ب)رترودیسکيت : ........................................................................................................................................11
5-بیماریهای دژنراتیو مفصل : ......................................................................................................................11
الف)استئوآرتریت : ........................................................................................................................................11
ب)انکلیوز : ......................................................................................................................................................12
سیستم طبقه بندی اختلالات مفصل گیجگاهی فکی بر مبنایTMD/RDC...................................................13
I) اختلالات عضلانی) گروه I (...............................................................................................................................13
Ia: درد عضلانی صورتی..........................................................................................................................13
Ib. درد عضلانی صورتی با محدودیت در باز کردن دهان...............................................................13
عنوان صفحه
II )جابجایی دیسک( گروه II)......................................................................................................................................14
IIa: جابجایی دیسک با جا افتادن .......................................................................................................................14
IIb: جابجایی دیسک بدون جا افتادن با باز کردن محدود..............................................................................14
IIc: جابجایی دیسک بدون جا افتادن و بدون محدودیت در باز کردن دهان.............................................14
Arthralgia, Osteoarthritis, Osteoarthrosis III) (گروه III)..........................................................15
Arthralgia( IIIa................................................................................................................................................15
Osteoarthritis(IIIb ........................................................................................................................................15
Osteoarthrosis( IIIc ....................................................................................................................................15
حرکات فکی : .......................................................................................................................................................... 16
- حرکت باز کردن : ..................................................................................................................................... 16 -حرکت بستن یا بالا آوردن فک : ................................................................................................................ 16
-حرکات پیشگرایی و عقب گرایی: ............................................................................................................... 16
عنوان صفحه
-حرکات طرفی : ........................................................................................................................................17
ثبات در مفصل گیجگاهی-فکی : ...........................................................................................................................17
تطابق پذیری مفصل گیجگاهی –فکی:...................................................................................................................18
ارتباط اختلالات مفصل گیجگاهی- فکی با آناتومی اجزاء مفصلی : ............................................................18
- شیب برجستگی مفصلی : ......................................................................................................................18
-موقعیت کندیل در حفره مندیبولار : ...................................................................................................19
-شکاف پتریگوتیمپاتیک : ...........................................................................................................................19
-کندیل دوشاخه : ........................................................................................................................................19
تصویربرداری تشخیصی از مفصل گیجگاهی : .......................................................................................................19
1-تصويربرداري ساختارهای بافت سخت: ..........................................................................................................19
الف)کانونشنال توموگرافی : .............................................................................................................................20
ب)توموگرافی کامپیوتری : ...............................................................................................................................20
ج)Cone Beam CT....................................................................................................................................20
2-تصویربرداری ساختارهای بافت نرم : .............................................................................................................21
الف)آرتروگرافی : ................................................................................................................................................21
ب)MRI :......................................................................................................................................................21
بررسی متون : ........................................................................................................................................................................23
بیان مساله : ...........................................................................................................................................................................28
اهداف و فرضیات : ..............................................................................................................................................................29
فصل دوم:مواد وروش کار
عنوان صفحه
مقدمه:.............................................................................................................................................................33
منابع داده ها..................................................................................................................................................33
جامعه پژوهش:..............................................................................................................................................................33
نمونه پژوهش:................................................................................................................................................................33
حجم نمونه:....................................................................................................................................................33
معیارهای ورود:..............................................................................................................................................34
معیارهای خروج.............................................................................................................................................................34
ابزار گردآوری داده ها: .................................................................................................................35
جدول متغیرها:..............................................................................................................................................35
روش کار:...........................................................................................................................................................36
تکنیک تصویربرداری:.....................................................................................................................................37
تهیه تصاویر:.......................................................................................................................................................38
متغییرهای مورد بررسی در تصاویر CBCT:..................................................................................................41
اندازه گیری فضاهای مفصلی در تصاویر ساژیتالی (مرکزی ترین تصویر...........................................................41
فضای مفصلی فوقانی.......................................................................................................................................................42
عنوان صفحه
فضای مفصلی قدامی....................................................................................... ........................................................42
فضای مفصلی خلفی........................................................................................ ........................................................42
شیب برجستگی مفصلی:................................................................................. .....................................................43
موروفولوژی سرکندیل:..................................................................................... .....................................................43
ابعاد سرکندیل:.................................................................................................. .....................................................46
روش تجزیه و تحلیل داده ها:....................................................................... ......................................................46
ملاحظات اخلاقی:............................................................................................ ......................................................47
فصل سوم:يافته ها
عنوان صفحه
-ارزيابي توزيع متغيرهاي کمي در اين مطالعه:....................................................................................48
ارزيابي متغيرهاي کمي کنديل و آرتيکولار اميننس در 2 گروه افراد بدون علامت و
بيماران مبتلا به TMD: .............................................................................................................................................50
الف) بررسي فضاهاي مفصلي (موقعيت کنديل):....................................................................................................50
الف-1: مقايسه فضاي مفصلي فوقاني در دو گروه افراد بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD: ............50
الف-2: مقايسه فضاي مفصلي قدامي درگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD:...............................51
الف-3: مقايسه فضاي مفصلي خلفي درگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD:................................51
ب)بررسي ابعاد سر کنديل در پلن اگزيال:..............................................................................................................51
ب-1) مقايسه بعد قدامي-خلفي سر کنديل در پلن اگزيال 2گروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD :........................................................................................................................................51
ب-2) مقايسه بعد مديولترالي سر کنديل در پلن اگزيال 2گروه بدون علامت و بيماران
مبتلا به TMD:.............................................................................................................................................................51
ج) مقايسه شيب آرتيکولار اميننس در دوگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD: ..........................51
-ارزيابي متغيرهاي کيفي سر کنديل دوگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD:..............53
عنوان صفحه
الف) مقايسه مورفولوژي سر کنديل در پلن اگزيال بين دو گروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD:......................................................................................................................................................................53
ب) مقايسه مورفولوژي سر کنديل در پلن کرونال بين دوگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD: ...................................................................................................................................................................................55
ج) مقايسه مورفولوژي سر کنديل در پلن ساژيتال بين دوگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD:......................................................................................................................................................................56
- ارزيابي همبستگي سن با ديگر متغيرهاي کمي اين مطالعه به تفکیک در گروه های نرمال و علامت دار..............................................................................................................................................................................................58
- ارزيابي همبستگي سایز فضاي مفصلي فوقاني با سایز فضاهاي مفصلي قدامي و خلفي به تفکیک در گروه
های نرمال و علامت دار................................................................................................................................................61
- ارزيابي همبستگي شيب آرتيکولار اميننس با اندازه فضاهاي مفصلي فوقاني، قدامي و خلفي به تفکیک در
گروه های نرمال و علامت دار.............................................................................................................................................62
- ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل و وضعیت بیمار(نرمال یا علامت دار(بر شیب برجستگی مفصلی...................................................................................................................................................63
الف) ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن اگزيال و وضعیت بیمار(نرمال یا علامت دار) بر شیب برجستگی مفصلی.................................................................................................................64
عنوان صفحه
ب) ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن کرونال و وضعیت بیمار(نرمال یا علامت دار) بر شیب برجستگی مفصلی.....................................................................................................................65
ج) ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن ساژیتال و وضعیت بیمار(نرمال یا علامت دار) بر شیب برجستگی مفصلی.....................................................................................................................66
فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری
بحث.............................................................................................................................................................69
فصل پنجم:پيشنهادات
پیشنهادات..........................................................................................................................................................................77
منابع
منابع....................................................................................................................................................................................78
فهرست تصاویر
عنوان صفحه
شکل 1-2: تصویر صفحه Explorer مربوط به یکی از بیماران A: تصویر 3 بعدی، B: مقطع اگزیالی مقطع ساژیتالی، مقطع کرونالی...............................................................................................................................38
شکل2-2 :-A خط پانورامیک (Panoramic curve line)ترسیم شده از قطب خارجی کندیل درامتداد انحنای کندیل به قطب داخلی آن-B خطوط برش تصاوير ساژيتال................................................................39
شکل 3-2:-خط پانورامیک عمود بر محور طولی کندیل رسم شده به عنوان مقطع رفرنس برای تصاویر بازسازی شده کرونالی -B خطوط برش تصاويرکرونال.............................................................................................40
شکل 4-2: تصاویر ساژیتالی، مقاطع بصورت عمود بر خط پانورامیک در پلن اگزیال.....................................41
شکل 5-2:-Aپلن مرکزي کندیل و -Bاسلایس ساجیتالی متناظر با این پلن بعنوان رفرنس.......................41
شکل 6-2:اندازه گيري فضای مفصلی فوقانی...........................................................................................................42
شکل 7-2: اندازه گيري فضای مفصلی قدامی و خلفی..........................................................................................43
شکل 8-2:اندازه گيري شيب برجستگي مفصلي.....................................................................................................43
شکل 9-2:الف) مقطع اگزیالی:1- بیضوی (ovoid) ،2- Elliptical ،3- مقعر – محدب concave- convex.........................................................................................................................................................................44
ب) مقطع کرونالی: 1-گرد (round) ،2- محدب (convex)، 3-زاویه دار (Angulated........................45
ج) مقطع ساژیتالی: 1-گرد (round) ، 2- صاف در ناحیه قدام (Ant. Flattening) ، 3-صاف در خلف pos flattening...........................................................................................................................................................45
شکل 10-2 اندازه گيري بعد قدامی- خلفی و داخلی- خارجی سرکندیل………….................…….........46
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-3: يافته هاي توصيفي سن بيماران مورد مطالعه به تفکيک جنس....................................................48
جدول 2-3: آزمون کلموگروف- اسميرنوف جهت ارزيابي توزيع متغيرهاي کمي مطالعه..............................49
جدول 3-3: آزمونtمستقل جهت مقایسه میانگین سنی بین دوگروه بیماران نرمال وعلامت دار........... 49
جدول 4-3 :يافته هاي توصيفي متغيرهاي کمي مطالعه درگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به MD:.50
جدول 5-3: آزمون t مستقل (Independent sample Test) جهت مقايسه ميانگين متغيرهاي کمي درگروه بدون علامت و بيماران مبتلا به TMD........................................................................................................52
جدول 6-3: جدول متقاطع مورفولوژي سر کنديل و گروه مفاصل نرمال و علامت دار (A) و آزمون دقیق فیشر(B).............................................................................................................................................................................55
جدول7-3: جدول متقاطع مورفولوژي سر کنديل در پلن کرونال و گروه مفاصل نرمال و علامت دار (A) و آزمون کای-دو (B).........................................................................................................................................................55
جدول8-3: جدول متقاطع مورفولوژي سر کنديل در پلن ساژيتال و گروه مفاصل نرمال و علامت دار (A) و آزمون کای-دو (B).........................................................................................................................................................57
جدول9-3: آزمون کلموگروف- اسميرنوف جهت ارزيابي توزيع متغيرهاي کمي مطالعه به تفکیک گروه های نرمال و علامت دار................................................................................................................................................58
جدول10-3: ضرايب همبستگي Pearson و Spearmanبين سن با ديگر متغيرهاي کمي اين مطالعه به تفکیک در گروه های نرمال و علامت دار...............................................................................................................60
عنوان صفحه
جدول 11-3: آزمون همبستگي پيرسون و اسپیرمن بين متغيرهاي اندازه فضاهاي مفصلي قدامي، فوقاني و خلفي به تفکیک در گروه های نرمال و علامت دار...............................................................................................61
جدول 12-3: آزمون همبستگي پيرسون و اسپیرمن بين شيب آرتيکولار اميننس و اندازه فضاهاي مفصلي فوقاني ،قدامي و خلفي به تفکیک در گروه های نرمال و علامت دار................................................................62
جدول 13-3: آزمون واريانس دو طرفه جهت ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن اگزيال و وضعیت بیمار بر شیب برجستگی مفصلی........................................................................................64
جدول 14-3: آزمون واريانس دو طرفه جهت ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن کرونال و وضعیت بیمار بر شیب برجستگی مفصلی........................................................................................65
جدول15-3: آزمون واريانس دو طرفه جهت ارزیابی وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن ساژیتال و وضعیت بیمار بر شیب برجستگی مفصلی......................................................................................67
جدول16-3: آزمون تعقیبی (Post Hoc) بن فرونی (Bonferroni) جهت مقایسه دو به دوی میانگین شیب برجستگی مفصلی در زیر گروه های مرفولوژی کندیل در پلن ساژیتال..............................................................67
فهرست نمودارها:
عنوان صفحه
نمودار 1-3: نمودار ميله اي، مورفولوژي سر کنديل در مقطع کرونال در گروه هاي نرمال و علامت دار..56
نمودار2-3: وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن اگزيال و وضعیت بیمار بر شیب برجستگی مفصلی............................................................................................................................................................64
نمودار3-3: عدم وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن کرونال و وضعیت بیمار بر شیب برجستگی مفصلی.............................................................................................................................................................66
نمودار 4-3: عدم وجود اثر متقابل دو متغیر مورفولوژي سر کنديل در پلن ساژیتال و وضعیت بیمار بر شیب برجستگی مفصلی............................................................................................................................................................68
عنوان صفحه
Abstract .....................................................................................................................................................................
ضمائم
فرم ضمیمه شماره 1:رضايت آگاهانه شرکت درطرح تحقيقاتي................................................................................82
فرم ضمیمه شماره :2پرسشنامه بیماران مبتلا به اختلالات مفصل گیجگاهی…................................………...84