چکیده:
افزایش روزافزون جمعیت جهان به ویژه در کشور های در حال توسعه، فقر اقتصادی و پایین بودن سطح در آمد ملی کشور های مذکور باعث شده تا جمعیت این کشور ها در فشار و تنگنای اقتصادی قرار گیرند، . این کشور ها، علی رغم داشتن منابع‌طبیعی مناسب‌و دارا بودن منابع بالقوه درآمدی، فقر و محرومیت را پذیرفته و پایین بودن سطح دانش و آگاهی نداشتن از نحوه بهره برداری از پتانسیل‌های موجود نیز مزید بر علت شده و هم چون تازیانه ای بر پیکره بی جان این کشور ها کوبیده می‌شود.یکی از منابعی که به صورت عمده در عصر کنونی می تواند درآمد های قابل توجهی را رقم زده و با بالا بردن تولید ناخالص ملی، در نهایت درآمد ملی را در صحنه بین المللی افزایش دهد صنعت گردش‌گری به خصوص اکوتوریسم است. در واقع اکوتوریسم یا گردش گری در طبیعت، از گونه های مهم گردش گری است که بیش ترین سازگاری را با توسعه دارد. در حال حاضر اغلب کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ و نزدیک در پی بهره گیری از توانمندی های کشور خود هستند تا بتوانند سهم بیشتری از درآمد ناشی از صنعت گردش گری را به خود اختصاص دهند و با ساده ترین شکل ممکن به اشتغال زایی بپردازند. با وجودی که منابع طبیعی این استان‌می تواند یکی از جاذبه های ارزشمند برای جذب گردش گران داخلی و خارجی به شمار آید، اما برنامه ریزی برای استفاده از این شرایط هنوز در ابتدای راه است و کار مهم و اساسی برای بهره‌برداری از جاذبه های طبیعی صورت نگرفته است.
این رساله به دنبال بررسی این فرضیه است که : به نظر مي رسد بين توسعه اكوتوريسم در استان چهارمحال و بختياري و توسعه گردش گري استان رابطه معناداري وجود دارد.هم چنین این اهداف و سوالات را پی‌گیری می کند- شناسایی فعالیت هایی که برای تبدیل منطقه سامان به کانون گردش‌گری می‌تواند صورت گیرد.و‌آیا استان چهارمحال و بختیاری قابليت توسعه گردش‌گري را دارد؟
روش تحقیق در این رساله، در دو قسمت كتابخانه اي و ميداني انجام خواهد گرفت به نحوي كه در بخش كتابخانه اي با استفاده از اسناد، آمار و اطلاعات و تجربيات كشور هاي توسعه يافته جهان، موضوع مورد مطالعه بررسي خواهد شد. در قسمت ميداني، ضمن بازديد از منابع گردش‌گري منطقه سامان و كسب نظرجامعه محلی و صاحبنظران، جدول SWOT تنظیم خواهد شد.
واژگان کلیدی:اکوتوریسم، توریسم ورزشی، برنامه ریزی، صنعت گردش گری، استان چهارمحال و بختیاری، منطقه سامان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكيده.. 1
مقدمه.. 2
1-1- بيان مسئله.. 5
1-2-ضرورت انجام تحقيق.. 6
1-3-اهداف تحقيق.. 6
1-4-سوالات تحقيق .. 7
1-5- فرضيات تحقيق.. 7
1-6- پيشينه تحقيق.. 7
1-7- نوع تحقيق .. 8
1-8- روش تحقيق .. 8
1-9-محيط پژوهش .. 8
1-10- متغيرها .. 9
1-11- روش جمع آوري اطلاعات.. 9
1-12- روش تجزيه و تحليل اطلاعات .. 9
1-13- تنگناها و محدوديت هاي تحقيق .. 9
فصل دوم : مباني نظري تحقيق
2-1-گردش گري.. 10
2-2-گردش‌گر.. 11
2-2-1-تعریف گردش گر از نظر سازمان ملل :.. 12
2-3-انواع گردش گر.. 13
2- 4- انواع گردش گری.. 14
2-4-1-گردش گری فرهنگی- تاریخی.. 14
2-4- 2-گردش گري ماجراجويانه.. 14
2-4- 3-گردش گري ورزشي.. 15
2-4- 4- گردش گري درماني.. 15
2-4- 5- گردش گري انبوه يا تفريحي.. 16
2-4- 6-گردش گري نوستالژيك.. 16
2-4- 7-گردش گري روستايي.. 17
2-4- 8-گردش گري قومي.. 17
2-4- 9- گردش گري شهري.. 18
2-4- 10- گردش گري مبتني بر كسب و كار.. 18
2-4- 11-گردش گري مذهبي.. 19
2-4- 12- گردش گري مبتني بر روي دادها.. 20
2-4- 13-طبيعت گردي.. 20
2-4- 14- گردش گري براي ديدار بستگان.. 20
2-5-تاریخچه گردش گری.. 21
2-6-منابع و جاذبه‌هاي گردش گري.. 24
2-7-گردش‌گری و آثار آن.. 24
2-7-1- آثار اقتصادي جهان گردي.. 24
2-7-2- آثار اجتماعي و فرهنگي.. 25
2-7-3- آثار محيطي.. 28
2-8-نظريه‌هاي مختلف در خصوص‌گردش گري.. 29
2-8-1-نظريه كرامپتون.. 31
2-8-2-نظريه اشمیت هاوزر.. 32
2-8-3-نظريه‌هاي اوپی دیک، وان وین و ورهالن.. 32
2-8-4-نظريه‌هاي کوهن.. 32
2-8-5-نظريه پلاگ.. 33
2-9- مديريت گردش گري .. 34
2-10- برنامه ريزي .. 40
2-11-واژگان فنی برنامه ریزی جهان گردی و مراجع.. 42
2-1-1- هدف علمي(objective).. 42
2-11-2 – خط مشي(pllicy).. 42
2-11-3- برنامه (plan).. 42
2-11-4- راهبرد.. 42
2-12- ويژگيهاي برنامه ریزی.. 42
2-13- انواع برنامه ريزي.. 43
2-13-1- انواع برنامه ریزی از نظر مدت زمان اجرا.. 43
2-13-2- انواع برنامه ریزی از نظر وسعت اجرا.. 43
2-13-3- انواع برنامه ریزی از نظر هدف.. 43
2-13-4- انواع برنامه ریزی از نظر سطوح مکانی.. 43
2-13-5- انواع دیگر.. 44
2-14-اهمیت برنامه ریزی جهان گردی.. 44
2-15-سطوح و انواع برنامه ریزی جهان گردی.. 45
2-15-1-سطح بین الملل.. 45
2-15-2-سطح ملی.. 45
2-15-3-سطح منطقه ای.. 46
2-16- اکوتوریسم 46
2-17-توريسم ورزشي.. 47
2-17-1- رفتينگ ( قايقراني در امواج خروشان).. 48
2-17-2-جذابيت و مخاطرات رفتينگ.. 51
2-17-3- شرايط سني رفتيگ .. 52
2-18- تاريخچه رفتيگ در جهان .. 53
2-19-پيشينه فعاليت هاي رفتينگ در ايران .. 54
2-20- گردش گري مبتني بر آب .. 54
2-20-1- آب و گردش گري تفريحي ورزشي.. 54
2-20-2- آب و گردش گري سلامت .. 55
2-20-3- گردش گري سلامت و چشمه هاي آب معدني .. 56
فصل سوم : معرفي منطقه مورد مطالعه
3-1-جغرافياي طبيعي استان چهارمحال و بختياري .. 58
3-1-1- موقعيت جغرافيايي.. 58
3-2- ناهمواري ها.. 61
3-2-1- زمين شناسي عمومي .. 61
3-2-2- شيب ها .. 63
3-3-بررسي برخي متغير هاي اقليمي .. 63
3-3-1-رژيم بادي .. 64
3-3-2- رطوبت هوا .. 64
3-3-3- رژيم بارشي .. 65
3-3-4-رژيم دمايي .. 68
3-3-5-پوشش ابري و ساعات آفتابي .. 68
3-3-6-پوشش گياهي .. 69
3-3-7-حيات وحش.. 70
3-3-7-1-گونه هاي نادر گياهي و جانوري.. 70
3-4-منابع آبي.. 72
3-5-جغرافياي انساني استان چهارمحال و بختياري.. 76
3-5-1-جمعيت .. 76
3-5-2-آموزش.. 77
3-5-3- مهاجرت.. 77
3-5-4- خانه بهداشت .. 80
3-6-جغرافياي اقتصادي.. 81
3-6-1-نيروي انساني و اشتغال بيكاري.. 81
3-6-2- توزيع شاغلان در زيربخش هاي اقتصادي.. 82
3-6-3- كشاورزي.. 83
3-6-4-دام داري.. 84
3-6-5-صنعت.. 84
3-7-ویژگی های فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری.. 84
3-7-1- زبان .. 87
3-7-2-آداب و رسوم.. 88
3-7-3-شب يلدا بختياري .. 88
3-7-4- جاذبه هاي فرهنگي استان .. 89
3-7-4-1- پوشاك زنان بختياري .. 90
3-7-4-2- پوشاك مردان بختياري .. 90
3-7-5- عشاير استان چهارمحال و بختياري.. 92
3-8- صنايع دستي استان چهارمحال و بختياري .. 93
3-8-1- توليدات ويژه .. 94
9-3- جاذبه هاي طبيعي اكوتوريسمي استان چهارمحال و بختياري 97
3-9-1- دشت لاله هاي واژگون .. 97
3-9-2-آبشار دره عشق .. 98
3-9-3- آبشار آتشگاه .. 99
3-9-4- آبشار تونل كوهرنگ .. 100
3-9-5- غار يخي چما.. 100
3-9-6- غار سراب .. 100
3-9-7- پير غار .. 100
3-9-8- غار منج .. 101
3-9-9- غار خراجي .. 101
3-10- درياچه ها و تالاب ها .. 101
3-10-1- تالاب چغاخور .. 102
3-10-2- تالاب دهنو .. 102
3-10-3- تالاب گندمان .. 102
3-10-4- تالاب سولگان .. 102
3-10-5- رودخانه بازفت .. 103
3-10-6- رودخانه كارون .. 103
3-10-7- رودخانه زاينده رود .. 104
3-11-پيست اسكي چلگرد .. 104
3-12- چشمه هاي استان .. 105
3-12-1- چشمه ديمه .. 105
3-12- 2- چشمه كوهرنگ .. 105
3-12- 3- چشمه برم .. 106
3-12- 4- چشمه هاي مولا و سرداب .. 106
3-12- 5- چشمه سياسرد .. 106
3-13- مناطق حفاظت شده .. 107
3-13- 1- تنگ صياد .. 107
3-13- 2- منطقه حفاظت شده سبزكوه .. 107
13-14-ويژگيهاي تاريخي استان .. 108
3-15- جاذبه هاي تاريخي و مذهبي .. 108
3-15-1- اماكن مذهبي .. 108
3-15-2- بناهاي عام المنفعه .. 109
3-15-3- پل زمانخان .. 109
3-15-4- قلعه دزك.. 109
3-15-5- قلعه سردار اسعد بختياري.. 110
3-15-6- خانه آزاده چالشتر .. 110
3-15-7- خانه ستوده چالشتر .. 110
3-15-8- سنگ نوشته هاي مشروطيت .. 110
3-15-9- اطاق سنگي هاي جونقان .. 111
3-15-10- شير سنگي بختياري ها .. 111
3-15-11- بردگوري ها .. 111
3-15-12-مسجد اتابكان.. 112
3-16- موقعيت جغرافيايي منطقه سامان .. 112
3-16-1-ويژگي هاي اقليمي شهر سامان .. 113
3-16-2- دماي هوا .. 114
3-16-3- روزهاي يخبندان.. 114
3-16-4- بارش.. 115
3-16-5-باد .. 115
3-17-منابع عمده آبي .. 115
3-17-1-آب هاي سطحي .. 115
3-17-2- آب هاي زير زميني .. 115
فصل چهارم: يافته هاي تحقيق
4-1- بررسي توان اكولوژيكي منطقه در زمينه ي گردش گري.. 118
4-2- پتانسيل هاي موجود در منطقه سامان .. 119
4-3- زمينه هاي فرهنگي- تاريخي .. 120
4-4- روش بيكر .. 123
4-5- فرآیند مدیریت راهبردی.. 128
4-6- تدوین چشم انداز، مأموریت، اهداف و راهبردهای کلان منطقه سامان 128
4-7- مرحله صفر.. 129
4-7-1-تعیین چشم انداز شهر سامان.. 129
4-7-2- تعیین عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر تدوین راهبردهای کلان 130
4-7-2-1- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (E FE).. 130
4-7-2-2- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE).. 132
4-8- مرحله مقایسه.. 133
4-8-1-تشکیل ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعفها (SWOT) 133
4-8-2- تشكيل ماتريس داخلي و خارجي(IE).. 134
4-9- مرحله تصمیم گیری.. 135
4-9-1- ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM).. 136
10-4- گزارش بازديد و بررسي هاي ميداني از منطقه سامان.. 149
فصل پنجم : نتيجه گيري و ارائه پيشنهادات
5-1-آزمون فرضیات.. 151
5-2- برنامه ها و نتیجه گیری.. 157
5-3- مديريت و برنامه ريزي اقتصادي –اجتماعي – فرهنگي منطقه.. 159
5-3-1- مديريت و برنامه ريزي توسعه ي گردش گری.. 160
5-3-2- مديريت و برنامه ريزي توسعه و ارتقاء محيط زيست منطقه.. 160
5-3-3- مديريت و برنامه ريزي توسعه ي كالبدي – فضايي منطقه .. 162
5-4- پيشنهادات .. 162
منابع فارسي .. 164
منابع انگليسي .. 167
فهرست جداول
جدول شماره 2-1 منابع و جاذبه‌هاي عمده گردش گري ................................ 24
جدول شماره 2-2 آثار اقتصادي جهان‌گردي ....................................................... 25
جدول شماره 3-2آثار فرهنگي ـ اجتماعي گردش‌گري ..................................... 26
جدول شماره 4-2 آثار محيطي جهان‌گردي ........................................................... 29
جدول شماره 2-5 تقسیم‌بندی کوهن از گردش گران ........................................ 33
جدول شمار3-1 مشخصات عمومي شهرستان هاي استان چهارمحال و بختياري بر اساس تقسيمات کشوري – سال 1389 .................................. 59
جدول شماره 3-2انواع شیب ....................................................................................... 63
جدول3-3گونه های مختلف جانوری ........................................................................... 70
جدول3-4 انواع پرندگان وتعداد گونه های آن در استان چهار محال وبختیاری .................................................................................................................................................. 71
جدول شماره 3-5حوزه هاي آبريز موجود در استان ..................................... 73
جدول شماره3-6 منابع آب استان چهارمحال و بختياري (اطلاعات مربوط به سال 1384) .................................................................................................................................................. 74
جدول شماره3-7جمعیت بر حسب جنس و سن آبان 1385 ................................... 76
جدول شماره3-8جمعیت شهری و روستایی (نفر)سال 85 ................................ 77
جدول 3-9 مهاجران خارج شده و وارد شده به هر یک از استانهای کشور طی سال هال 85-1375 ...................................................................................................................... 78
جدول 3-10مهاجران وارد شده به استان چهارمحال و بختیاری طی 10 سال گذشته برحسب سن و آخرین محل اقامت ............................................................................... 79
جدول شماره3-11 تعداد خانه های بهداشت فعال روستاها و جمعیت تحت پوشش آنها 1389 ..................................................... 80
جدول شماره3-12 توزیع جمعیت فعال و غیر فعال در بخش اقتصادی استان چهارمحال و بختیاری سال1385 ........................................ 81
جدول شماره3-13 توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت استان چهارمحال و بختیاری ................................ 82
جدول شماره3-14بهره برداري هاي كشاورزي سرشماري شده بر حسب نوع بهره بردار:1382 ............................................... 83
جدول شماره 3-15 بهره برداري هاي كشاورزي بر حسب نوع فعاليت : 1382 83
جدول شماره 3-16مساحت اراضی کشاورزی، بهره برداری های با زمین‌برحسب وسعت1382 ..................................................... 84
جدول شماره 3-17 تعداد بهره برداري و دام استان چهارمحال و بختیاری :1382 .......................................................... 84
جدول شماره 3-18 تعداد كارگاه هاي صنعتي دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكيت، طبقات كاركن .................................. 85
جدول شماره 3-19تعداد كارگاه هاي صنعتي خصوصی‌دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكيت، طبقات... ................................ 85
جدول شماره 3-20تعداد كارگاه هاي صنعتي عمومی‌دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالكيت، طبقات... ............................... 85
جدول شماره3-21 میزان بهره برداری از آب های زیر زمینی ..... 115
جدول شماره4-1 جاذبه های گردش گری منطقه سامان ............. 120
جدول شماره 4-2تقویم گردش‌گری منطقه سامان .................. 121
جدول شماره 4-3درجه بندي ضرایب آسایش منطقه نمونه گردش گري سامان 122
جدول شماره4-4مشخصات جغرافیای ایستگاه سامان ............... 123
جدول شماره 4-5 درجات قدرت خنک کنندگی محیط و آستانه های بیوکلیمایی برحسب بررسی بیکر .............................................. 124
جدول شماره4-6 شاخص بیکر منطقه سامان سال 1385 ............. 125
جدول شماره 4-7 شاخص بیکر منطقه سامان سال 1386 ............ 125
جدول شماره4-8 شاخص بیکر منطقه سامان سال 1387 ............. 126
جدول شماره4-9 شاخص بیکر منطقه سامان سال1388............... 126
جدول شماره4-10 شاخص بیکر منطقه سامان 1389................. 127
جدول شماره4-11شاخص بیکر منطقه سامان 1390................... 127
جدول شماره 4-12 مراحل برنامهریزی راهبردی.................. 129
جدول شماره 4-13ماتريس برنامهريزي راهبردی کمي (QSPM) ..... 137
جدول4-14 نظام تحليل و ارزيابي جاذبه هاي گردش گري دراستان چهارمحال و بختياري برپايه مدل SWOT.................................. 140
جدول4-15نظام تحليل وارزيابي جاذبه هاي گردش گري دراستان چهارمحال و بختياري برپايه مدل SWOT ......................................... 141
جدول4-16 نظام تحليل وارزيابي جاذبه هاي گردش گري دراستان چهارمحال وبختياري برپايه مدلSWOT .......................................... 141
جدول4-17نظام تحليل وارزيابي جاذبه هاي گردش‌گري در استان چهارمحال و بختياري برپايه مدل SWOT ......................................... 142
جدول شماره4-18تحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و محدودیت ها در منطقه سامان ......................................................... 143
جدول شماره 4-19 استنتاج مربوط به امکانات محدودیت ها، فرصت هاو تهدیدهای قانونی-حقوقی و اداری .................................... 145
حدول شماره4-20 استنتاجهاي مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهاي کالبدي و فضایی .......................................... 146
جدول شماره4-21 استنتاجهاي مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهاي محیطی و زیست محیطی ...................................... 146
جدول شماره 4-22 استنتاجهاي مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهاي اقتصادي، اجتماعی وفرهنگی ................................ 147
جدول شماره 4-23 استنتاجهاي مربوط به امکانات، محدودیتها، فرصتها و تهدیدهاي گردش‌گري ................................................. 148
جدول شماره 5-1 مراحل برنامه ريزي راهبردی.................. 149
جدول شماره 5-2 ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 152
جدول شماره 5-3 ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 152
جدول شماره 5-4 ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 155
فهرست شكل ها
شكل شماره ي 2-1تأثيرات اجتماعي – فرهنگي گردش گري در چهارچوب محيط گسترده جامعه ................................................................................................................................... 27
شکل شماره2-2 دوران های تحول دربرنامه ريزی توسعه جهان گردي 41
شکل شماره 2-3رفتینگ ورزشی .................................................................................. 49
شکل2-4ورزش رفتینگ ...................................................................................................... 51
شکل شماره2-5مخاطرات ورش رفتینگ ...................................................................... 52
شکل3-1نقشه موقعیت استان چهارمحال وبختیاری ................ 58
شکل شماره 3-2شهرستان هاي استان چهارمحال و بختياري ........ 59
شکل شماره3-3مساحت شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری ... 60
شکل 3-4نقشه موقعیت استان چهارمحال و بختیاری در کشور ...... 60
شکل3-5نقشه وراهنمای نقشه زمین شناسی استان چهار محال وبختیاری 62
شکل شماره3-6 پهنه بندي آب و هوايي استان چهارمحال و بختياري 67
شکل 3-7نقشه پهنه بندی اقلیمی سیلیانوف در استان چهار محال وبختیاری 69
شکل3-8 حجم آب خام در شهر ها ي استان چهارمحال و بختياري ... 75
شكل شماره3-9 نمودار توزیع جمعیت فعال و غیر فعال استان چهارمحال و بختیاری ( به درصد ) 1385 ................................. 81
شکل شماره3-10کوچ عشایر .................................... 92
شکل شماره3-11مسير حرکت عشاير به سمت‌استان چهارمحال و بختياري 93
شکل 3-12- يک نمونه قالي چالشتر ........................... 95
شکل3-13 لاله هاي واژگون .................................... 98
شکل شماره3-14آبشار آتشگاه ................................. 99
شکل شماره3-15بردگوری ..................................... 112
شکل شماره3-16موقعیت سیاسی منطقه سامان درتقسیمات کشور ..... 113
شکل شماره3-17 تغیرات فصلی دمای هوا در ایستگاه پل زمانخان . 114
شکل شماره3-18 نمودار توزیع آب های زیر زمینی به درصد ...... 116
شكل شماره4-1 نمودار الگوی جامع برنامهریزی راهبردی ........ 128
شكل شماره 4-2 نمودار عوامل خارجی و عوامل داخلی مؤثر بر مقصد گردش‌گری ......................................................... 130
تعداد مشاهده: 3715 مشاهده
فرمت فایل دانلودی:.doc
فرمت فایل اصلی: docx
تعداد صفحات: 180
حجم فایل:8,400 کیلوبایت