فایل علل گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر و راهکارهای مقابله با آن

جزئیات و دریافت

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد .

فهرست مطالب
عنوان                                         صفحه
چکیده    
مقدمه    
فصل اول: کلیات تحقیق    1
     1- بیان مسأله    2
     2- اهمیت موضوع و ضرورت انجام تحقیق    3
     3- اهداف تحقیق    5
     4- سئوالهای تحقیق    5
     5- پیشینه تحقیق    6
     6- تعاریف مفاهیم     7
          الف) تعریف جوان    7
         ب) تعریف نوجوان    8
ج) تعریف مواد مخدر    8
د) راهکارهای مقابله    8
فصل دوم: بررسي مفهوم اعتياد، مواد مخدر و سوابق تاريخي    10
بررسي مفهوم اعتياد، مواد مخدر و سوابق تاريخي    11
     گفتار اول: مفهوم اعتياد و عادت و مواد مخدر    11
          الف. مفهوم لغوي و اصطلاحي اعتياد    .....12
          ب. مفهوم اعتياد از نظر سازمان بهداشت جهاني    .....14
 ج. اعتياد از ديدگاه حقوق كيفري و جرم شناسي    .....16
 د: اعتیاد از دیدگاه اجتماع    .....17
 ه: مفهوم مواد مخدر    .....18
               1. مفهوم لغوي مواد مخدر    .....18
2. مفهوم اصطلاحي مواد مخدر    ........................................................................................19
     گفتار دوم: سوابق تاريخي اعتياد به مواد مخدر    ...20
          بند اول: سابقه تاريخي اعتياد به مواد مخدر در جهان    ...21
بند دوم: سابقه تاريخي اعتياد به مواد مخدر در ايران    ...22
بند سوم: سابقه تاريخي اعتياد به مواد مخدر در استان اصفهان    ...25
بند چهارم: سابقه و آمار اعتیاد در شهرستان کاشان    ... 26
فصل سوم: طبقه بندي مواد مخدر و عوارض ناهنجاري هاي آن    .....27
طبقه بندي مواد مخدر و عوارض ناهنجاري هاي آن    .....28
     گفتار اول: طبقه بندي مواد مخدر    ....28
بند اول: طبقه بندي‌هاي اوليه    ....28
بند دوم ـ طبقه بندي پروفسور دونيكر     29
               الف. طبقه بندي دونيكر كه بر اساس منشاء مواد    ..29
               ب. طبقه بندي دونيكر از مواد مخدر بر اساس اثرات سمي مواد    29
بند سوم ـ طبقه بندي تجربي    29
بند چهارم ـ طبقه بندي نهايي    30
               الف. مخدرها    30
               ب. توهم زاها    32
               ج. مسكن‌ها    34
د. آرام بخش‌ها    34    
هـ. چسب و مواد فرار    35
ز. كاتابيس يا شاهدانه    36
ح. داروهاي نامرئي يا فراموش شده    37
     گفتار دوم: عوارض و ناهنجاري‌هاي ناشي از اعتياد    .38
          بند اول ـ عوارض و ناهنجاري‌هاي اجتماعي اعتياد    .39
          بند دوم ـ عوارض و ناهنجاريهاي اقتصادي اعتياد    .40
          بند سوم ـ عوارض و ناهنجاريهاي سياسي اعتياد    .42
فصل چهارم :علل گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر در شهرستان کاشان    .43
علل گرایش جوانان و نوجوانان به مواد مخدر در شهرستان کاشان    44
     گفتار اول: عوامل فردی گرایش به مواد مخدر    .46
          بند اول: مشکلات روانی    .47
          بند دوم: حس کنجکاوی    .47
          بند سوم ناراحتی و فشارهای روانی    .49
          بند چهارم: لذت جویی و خوشگذرانی    .50
          بند پنجم: انگیزه های درمانی    .51
          بند ششم: معاشرت با دوستان ناباب    .53
     گفتار دوم: عوامل جسمی در گرایش به مواد مخدر    .56
          بند اول: اثرارث، کرومزوم ها و ژن ها    .56
          بند دوم: ابتلا به بیماری های مزمن    .56
          بند سوم :نژاد    .57
          بند چهارم: جنسیت    .57
          بند پنجم: سن    .60
     گفتار سوم: عوامل روانی در گرایش به مواد مخدر    .62
          بند اول: بیماریهای روانی و اعتیاد    .62
               الف.عقب ماندگی ذهنی    .63
              ب. اسکیزو فرنی    .63
          بند دوم: بیماریهای عصبی    .63
              الف. احساس گناه و تقصیر    .63
              ب. کنجکاوی    .64
              ج. استقلال طلبی    .64
              د. نجات از مشکلات    .64
          بند سوم: اختلال منش و رفتارهای غیر عادی    65
     گفتار چهارم: عوامل اجتماعی در گرایش به مواد مخدر    65
          بند اول: محیط خانواده    66
              الف. تشنج در خانواده    67
              ب. کمبود محبت    67
              ج. روابط عاطفی    67
              د. زیاده روی در محبت    68
              ه. تاثیر رفتار و کردار والدین    68
              و. اعتیاد مسر    68
          بند دوم: محیط تحصیلی    70
          بند سوم: نقش دوستان    70
          بند چهارم: شغل    70
     گفتار پنجم: عوامل جغرافیایی در گرایش به مواد مخدر    73
              الف. رشد جمعیت    73
              ب. شهر و روستا    73
          بند اول: مهاجرت    74
              الف. مهاجرت به شهرها    74
              ب. مهاجرت از کشوری به کشور دیگر    75
     گفتار ششم: عوامل اقتصادی در گرایش به مواد مخدر    75
     گفتار هفتم: عوامل فرهنگی در گرایش به مواد مخدر    77
               الف) جهل و بی سوادی    78
              ب) میزان سواد والدین    78
              ج) امکانات رفاهی    78
فصل پنحم: راه هاي مداخله و پيشگيري از اعتياد در كاشان    79
راه هاي مداخله و پيشگيري از اعتياد در كاشان      80
 مبحث اول: تعريف، مفهوم و اقسام پيشگيري    81
     گفتار اول: تعريف و مفهوم پيشگيري    81
          بند اول: معناي لغوي پيشگيري    82
          بند دوم: معناي اصطلاحي پيشگيري    82
     گفتار دوم: اقسام و تقسيمات پيشگيري    84
          بند اول ـ پيشگيري انفعالي و پيشگيري فعال    85
          بند دوم ـ پيشگيري بزه ديده مدار و مرتكب مدار    85
          بند سوم ـ پيشگيري سه مرحله‌اي بر اساس الگوي پزشكي    86
               الف. پيشگيري اوليه    86
              ب. پيشگيري ثانويه    87
              ج. پيشگيري ثالث يا نهايي    89
          بند چهارم ـ پيشگيري عام و پيشگيري خاص    90
              الف. پيشگيري عام    90
              ب. پيشگيري خاص    90
     بند پنجم ـ پيشگيري كيفري و غير كيفري    92
              الف. پيشگيري كيفري و قضايي    92
              ب. پيشگيري غير كيفري    92
                 1- پيشگيري وضعي    92
                 2- پيشگيري جامعوي    93
                 3- پيشگيري رشد مدار    94
     گفتار سوم: پيشگيري از پديده اعتياد در قوانين ايران    94
         بند اول ـ پيشگيري كيفري اعتياد در قوانين موضوعه    96
         بند دوم ـ پيشگيري غير كيفري از اعتياد در قوانين موضوعه    97
دیدگاه حضرت امام خمینی در پیشگیری از اعتیاد    100
     گفتار چهارم: راهكارهاي پيشگيري از گرايش اعتياد به مصرف مواد مخدر در شهر كاشان    103
         بند اول ـ تاكيد بر گروه همسالان و پيشگيري از معاشرت با دوستان ناباب    104
         بند دوم ـ پيشگيري از طريق آموزش    107
             الف. آموزش خانواده‌ها    107
             ب. بهبود نظام آموزشي    108
             ج. آموزش مهارت‌هاي اساسي زندگي    110
             د. آموزش از طريق رسانه‌هاي گروهي    111
        بند سوم ـ فعاليت‌هاي جايگزين و پر كردن اوقات فراغت    112
        بند چهارم ـ تغيير نگرش افراد    113
        بند پنجم ـ ارتقاء فرهنگي شهرستان كاشان    114
نتيجه گيري    118
راهکار ها و پیشنهادها    120
منابع    123
کتب    123
پايان نامه    125
مقاله    125
سايت    127

 
فهرست جداول
عنوان                                         صفحه
جدول شماره 1: عوامل فردی علل گرایش جوانان کاشان به اعتیاد    54
جدول شماره 2: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس علل اصلی گرایش به اعتیاد در شهرستان کاشان    55
جدول شماره 3: عوامل جسمی موثر در گرایش جوانان کاشان به مواد مخدر    59
جدول شماره 4: آمار افرادی که به جرم اعتیاد و حمل مواد مخدر در شهرستان کاشان زندانی شده اند     59
جدول شماره 5: تعداد و درصد نمونه های تحت بررسی براساس جنسیت در کاشان    60
جدول شماره 6: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس سن شروع به مواد مخدر در شهرستان کاشان     61
جدول شماره 7: دلیل روانی گرایش جوانان و نوجوانان شهرستان کاشان به مواد مخدر     65
جدول شماره 8: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس رابطه پدر و مادر با یکدیگر    66
جدول شماره 9: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس رابطه پدر و مادر با معتادین در شهرستان کاشان    69
جدول شماره 10: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس وضعیت شغلی    71
جدول شماره 11: علل اجتماعی گرایش جوانان و نوجوانان کاشان در اعتیاد به مواد مخدر    72
جدول شماره 12: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس سطح درآمد در شهرستان کاشان    77
جدول شماره 13: درصد نمونه های تحت بررسی بر اساس راهکارهای پیشگیری از اعتیاد در شهرستان کاشان    116

 
چكيده :
امروزه گرایش روزافزون افراد بشر به سوی مواد مخدّر و محرّک به طور عام و در این میان گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد مخدّر و محرّک به طور اخص، از مسائل و معضلات اجتماعی تمامی کشورهای دنیا، بالأخص کشور ایران است.
پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر گرایش نوجوانان وجوانان شهرستان کاشان به مصرف مواد مخدر وراهکار های مقابله به آن می پردازد.در این پژوهش سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که کدام یک از عوامل بر گرایش نوجوانان و جوانان کاشانی موثر است.در این تحقیق متغیرهایی نظیر عوامل جغرافیایی اجتماعی فردی اقتصادی و فرهنگی به عنوان عوامل تاثیرگذارتعیینومورد بررسی قرار گرفته است.نوع پژوهش کاربردی وروش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است.جامعه آماری شصت نفر از جوانان و نوجوانان معرفی شده کاشانی به دادگاه انقلاب که مورد حکم واقع وبه زندان معرفی شده اند می باشد.ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته مورد تایید اساتید و صاحب نظران آمار های دادگاه انقلاب، زندان کاشان، مراجع انتظامی و اداری کاشان می باشد که با بهره جستن از آمار استنباطی، به تجزیه و تحلیل سئوالات و فرضیه ها پرداخته شده است. نتایج حاصله از آزمون فرضیات بیانگر آن است که وابستگی به دوستان و گروه همسالان، حس کنجکاوی فرد، نقش خانواده، جامعه و عوامل فردی و نظیر (عوامل جسمی ژنتیک، استقلال طلبی، مشکلات روانی، انگیزه های درمانی و غیره) در گرایش و تمایل جوانان و نوجوانان شهرستان کاشان به مواد مخدر تأثیر دارد و به منظور کاهش گرایش افراد به مواد مخدر و راهکارهای مقابله پیشنهاد می شود نهادهای مختلف اجتماعی (خانواده، مدرسه و جامعه) با ایجاد تفریحات سالم ،ایجاد تغییر در برنامه های موجود در رسانه ها ،ارتقاء سطح تحصیلات خانواده، توجه والدین به فرزندان و دوست یابی آنان، اطلاع رسانی به خانواده ها و افراد نسبت به پیشگیری از گرایش نوجوانان و جوانان کاشان به مواد مخدر اقدام نمود.
واژه هاي كليدي:
علل گرايش –مواد مخدر- اعتياد – پیشگیری- راهکارهای مقابله

مقدمه:
یکی از بلاهای خانمان سوز که آفتی بر پیکر جوامع بشری است مسئله مواد مخدر و اعتیاد بدان می باشد که قدرت تفکر، خلاقیت، توان و کوشش و سازندگی را از انسان ها گرفته و بنیان خانواده و اعتقاد و باورهای دینی آن ها را در معرض نابودی و از هم پاشیدگی قرار داده و متاسفانه روز به روز رو به گسترش است.
امروزه مسئله اعتیاد به مواد و داروها چه به مواد مجاز و چه به مواد غیر مجاز، بصورت یک مشکل جهانی و فراگیر درآمده است.آمارهای منتشره از سوی سازمان های بین المللی، مخصوصا سازمان بهداشت جهانی، کمیته کنترل جهانی مواد مخدر و سازمان یونسکو حاکی از افزایش فزاینده مصرف این مواد در سرتاسر جهان است. بر هیچکس پوشیده نیست که گسترش این روند، تیشه بر ریشه بنیادهای اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی یک جامعه می زند و آنرا از درون دچار فساد کرده و در نهایت به انحطاط می کشاند.
اعتیاد به مواد مخدر از جرایم مهمی است که در سالهای اخیر جوانان و نوجوانان به آن گرایش داشته و نسبت به سالهای قبل افزایش یافته است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته جوانان و نوجوانانی که والدینشان دچار اعتیاد و مواد مخدر بوده اند بیش از سایر افراد به این جرایم روی می آورند . خانواده، دوستان و آشنایان، بیکاری ، فقر و افسردگی از عوامل مهم گرایش جوانان و نوجوانان به اعتیاد و مواد مخدر است.
همچنین بزهکاری در زمینه مواد مخدر ارتباط مستقیمی با محیط تربیتی و کیفیت برخورداری از تعاملات بین فردی، در محیط های زندگی نظیر محیط خانواده و محیط های تفریحی و اجتماعی دارد.
از طرفی دوران نوجوانی نیز دارای مشکلات و بحرانهای مربوط به خودش می باشد که موفقیت در این مرحله از زندگی منوط به غلبه بر بحران های موجود در آن می باشد و اگر فرد نتواند به طور موفقیت آمیزی بر بحران ها غلبه نماید ، از مسیر اصلی رشد روانی و اجتماعی منحرف شده و دچار مشکلات عدیده ای می شود که از آن جمله می توان پناه بردن به اعتیاد و مواد مخدر نام برد.  
در این تحقیق که در سطح شهر کاشان انجام شده است، سعی شده که با جلب اعتماد جوانان مصرف کننده  آمار دقیقی از مصرف مواد در این شهر و علل وعوامل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد مخدر، خصوصا در چند سال اخیر به دست آید.بر این اساس طبق اخرین آماری که در سال 1392 صورت گرفته از بین 3317 نفر از کل زندانیان این شهرستان 959 نفر را زندانیان مواد مخدر تشکیل می دهند.همچنین کشفیات مواد مخدر در این استان بالغ بر یک تن و پنجاه کیلوگرم می باشد که این آمار برای شهرستان کاشان نگران کننده می باشد لذادر این تحقیق سعی گردید علل و عوامل گرایش به این بزه در شهرستان کاشان مورد ارزیابی قرار بگیردو راههای مقابله و پیشگیری از آن بررسی گردد.

فصل اول:

کلیات تحقیق
 
کلیات تحقیق:
1- بيان مسئله
اعتیاد در حال حاضر یکی از بزرگترین آسیب های اجتماعی است که در کشورمان وجود دارد و متاسفانه علیرغم تشدید مبارزه با مواد مخدر، روز به روز در حال گسترش است ،آنچه مسلم است برای ریشه کنی این آسیب اجتماعی نیاز به تحقیقات گسترده و آگاهی دادن به خانواده ها در بر خورد با والدینشان است، خصوصا در سن نوجوانی که انسان در مرحله حساسی از زندگی قرار دارد.
مساله اصلی در این پژوهش ها این است که چرا انگیزه مصرف مواد مخدر با وجود آگاهی از زیان های آن در قشر جوان همچنان رو به افزایش است ؟چرا انگیزه مصرف مواد مخدر با وجود تشدید مجازات ها و تبلیغات وسیع درباره آثار مخرب آن افزایش یافته است ؟آنچه مسلم است اینکه برای پیدا کردن جوابی مناسب به این سوالات نیاز به تحقیقات گسترده در این مورد و گسترش بیشتر اگاهی های عمومی و آشنایی والدین در برخورد با فرزندان، و تلاش دولت برای اشتغال زایی جوانان دارد.
با مطالعه آرای دادگاه انقلاب شهرستان کاشان ، و مراجعه به مر کز زندان این شهرستان به خوبی میتوان گرایش جوانان این شهر رابه مصرف مواد مخدر مشاهده نمود. اما به دلیل اینکه آمار رسمی تا کنون در این خصوص اعلام نشده ،مسئولین این شهرستان اقدام مناسبی در جهت بهبود این معضل اجتماعی نکرده اند . هرچند که نیروی انتظامی در این چند سال فعال بوده و توانسته اکثر خورده فروشان در این شهر را دستگیر و تحویل مراجع قضایی دهد ولی آنچه نمایان است دستگیری فروشندگان هم نتوانسته از پیشروی گرایش به مصرف مواد دربین جوانان این شهرستان جلوگیری نماید.
لذا ضروری است که در هر شهر و جامعه علل و عوامل گرایش جوانان و نوجوانان مشخص گردد و در راستای بهبود این وضعیت اقدامات لازم انجام گیرد .

 
2- اهميت موضوع و ضرورت انجام تحقيق :
 ابتلای افراد به مواد مخدر و جرایم ارتکابی در ارتباط با مواد مخدر از جمله موضوعاتی است که مدت ها بشریت را تهدید می کند و امروزه غالب کشورهای جهان هریک به نحوی با این آفت مواجه می باشند و زمانی این تهدید قوت می گیرد که نوجوانان و جوانانی که می توانند در آینده کشور نقش به سزایی داشته باشند به عللی در این زمینه گرفتار می شوند و در سالهای اخیر نیز نسبت به سال های قبل افزایش داشته است.
در زمان ما مسئله مواد مخدر شكل مخاطره آمیز و كاملا پیچیده ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی یافته است. اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر زیان های جدی و خطرناك جسمی از قبیل ابتلا به بیماری های عفونی واگیردار همچون ایدز - هپاتیت - سل- عوارض و مشكلات عدیده اجتماعی و اقتصادی ازقبیل افزایش جرمهای مرتبط با مواد مخدر همچون جنایت و سرقت، فقر و تكدی گری و هدر رفتن سرمایه های كلان مادی كشورها را بدنبال داشته است. كشور ما دارای جمعیتی جوان است. بیش از ۵۰%جمعیت كشور درسنین زیر ۲۰ سال بوده و ۶۲% از این جمعیت در شهرها ساكن بوده و از هر چهار نفر ایرانی یك نفر در معرض مهاجرت قرار دارد. موقعیت استراتژیك ایران و قرارگیری آن در كنار كشورهایی همچون افغانستان و پاكستان كه جزو تولید كنندگان عمده مواد مخدر بوده و از طرفی ما یك مسئله ترانزیت و عبور مواد مخدر به جهت ویژگیهای خاص منطقه ای از كشور ما یك مسیر مناسب جهت قاچاق مواد مخدرفراهم ساخته و هم بازار مصرف داخلی آن كه رشد روز افزونی داشته است .
پس از پیروزی انقلاب اسلامی علیرغم تلاش بی وقفه نظام مقدس اسلامی كشورمان و تقدیم بیش از ۲۷۰۰ نفر شهید از نیروهای نظامی و انتظامی این روند رو به رشده بوده است در نتیجه آمار معتادین و نیز عوارض ناشی از اعتیاد افراد افزایش داشته است. برآوردهای رسمی اولیه و ساده از تعداد معتادین و سوء مصرف كنندگان مواد مخدر رقمی حدود ۲میلیون نفر را ذكر مینماید و با در نظر گرفتن حداقل یك خانواده ۵ نفری مرتبط با این افراد به رقمی حدود ۱۰میلیون نفر انسان كه در ارتباط نزدیك با معضلات و مشكلات ناشی از آن میباشند دست می یابیم. محبوسین زندانهای كشور در سال ۷۷معادل 16775نفر بوده كه قریب به ۶۰% آنان مرتبط با مواد مخدرو اعتیاد بوده اند.
بر این اساس در ایران به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ایرانی ۲۶۰ نفر در زندان به سر میبرند و به عبارت دقیق تر به ازای هر ۴۰۰ نفر ایرانی یك نفر در زندان میباشد. در ۲۰ سال گذشته قریب 183653كیلوگرم انواع مواد مخدركشف و ضبط گردیده است در این سالها نزدیك به ۳۸۱۸۱۲ نفر قاچاقچی و۶۹۹۵۵۷ نفر معتاد شناسایی و دستگیر شده اند قریب ۲۵۶۵۲ نفر معتاد از سال ۶۲ لغایت ۷۷ درمراكز باز پروری كشور پذیرش شده اند كه این تنها بخشی از آمارهای واقعی نشان دهنده وضعیت بغرنج و نگران كننده از انسانهای این جامعه است كه به ورطه اعتیاد كشیده شده اند.
جوانان و نوجوانان علاوه بر اینکه با مصرف مواد مخدر بزه دیده جرم ارتکابی خود می شوند همچنین قبل از اعتیاد ، قربانی مجموعه عوامل و شرایطی هستند که سبب روی آوردن آنها به اعتیاد می گردد و با اعتیاد این افراد و نیاز به مواد مخدر ، با گذشت مدت کمی  با بزهکارانی در زمینه مواد مخدر روبرو می شویم.
مسلما اشاعه مواد مخدر در میان نوجوانان که رکن اساسی در تشکیل و اراده جامعه دارند و فعالیت آنها در زمینه مواد مخدر ، نتایج و اثراتی به مراتب خطرناک تر از افراد بزرگسال دارند.
امروزه نیز وضعیت مواد مخدر در میان این افراد بسیار نگران کننده است به حدی که  در مقطع راهنمایی مواد مخدر توسط نوجوانان پسر استعمال می شود، مبارزات و اقدامات پیشگیرانه نه تنها اثر مثبتی در کاهش تعداد نوجوانان و مجرم نداشته بلکه موجب افزایش بی رویه آنان هم شده است، که این امر موجب از بین رفتن پشتوانه جامعه انسانی می شود و از نظر اقتصادی نیز موضوع قابل مداقه است؛ علاوه بر هزینه مصرف روزانه مواد مخدر و ضربه ای که طریقه مصرف به اقتصاد کشور وارد می سازد ، خسارت وارده ، هزینه های بازپروری، درمان و نگهداری، در زندان ها و مبارزه با معتادان و قاچاقچیان نیز ، مخارج سنگینی را به کشور تحمیل می کند.
به این ترتیب اهمیت این مطالعه با توجه به افزایش روز افزون شمار نوجوانان و جوانان معتاد در جرایم مواد مخدر و اثر مخربی که این گونه معضلات در شخصیت جوانان و نوجوانان ، خانواده و حتی جامعه آنها باقی می گذارد مشخص می گردد. لذا ضروری است برای خروج از این بحران بزرگ ، پژوهش های علمی متعددی به منظور تبیین زوایای مبهم این معضل و ارائه راه حل هایی اصولی اختصاص یابد تا با پیشگیری علمی و کارآمد ، شاهد کاهش روز افزون بزه دیدگی و بزهکاری در زمینه مواد مخدر باشیم.

3- اهداف تحقيق :
هدف كلي : بررسی و آشنایی با علل و عوامل گرایش جوانان و نوجوانان شهرستان کاشان به مواد مخدر و راه کار های پیشگیری و مقابله با اعتیاد می باشد.