عوامل موثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران بر اساس مدل سه شاخگی و راهکارهایی جهت پیاده سازی

جزئیات و دریافت

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:134

مدیریت دولتی گرایش مالی

فهرست مطالب :

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-    مقدمه. 3

1-2-    بيان مسئله. 3

1-3-    اهميت پژوهش.... 4

1-4-    اهداف پژوهش.... 5

1-5-    سوالات پژوهش: 6

1-1-    فرضيه‌هاي تحقیق: 6

1-6-    مدل تحقيق.. 7

1-7-    قلمرو تحقيق.. 8

1-8-    ابزار گردآوری اطلاعات... 8

1-9-    تعریف متغیرها و واژه هاي كليدي تحقیق: 9

1-10-   ساختار پژوهش.... 10

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1-    مقدمه. 13

بخش اول- مبانی نظری تحقیق.. 13

2-2-    تجارت الكترونيكي.. 13

2-3-    تاریخچه تجارت الکترونیکی.. 14

2-4-    روابط خريدار و فروشنده در تجارت الكترونيكي.. 15

2-5-    بورس الکترونيک در ايران. 17

2-6-    بسترهای استقرار نظام الكترونيكي در بورس سهام. 18

2-7-    نيازمنديهاي و ملزومات جهت پياده سازي بورس الکترونيک.... 20

2-8-    مزایای پياده سازي بورس الکترونيک.... 21

2-9-    مروري بر تحولات بورس.... 23

2-10-   نگاهي به وضعيت بورس اوراق بهادار در ايران و بررسي کاستيهاي آن. 24

2-10-1- بورس اوراق بهادار تهران. 25

2-10-2- نقاط ضعف و کاستيهاي سيستم معاملاتي فعلي.. 26

بخش دوم- پیشینه تجربی تحقیق.. 27

2-11-   پیشینه داخلی تحقیق.. 27

2-12-   پیشینه خارجی تحقیق.. 33

بخش سوم- مختصری درباره جامعه مورد پژوهش.... 36

2-13-   بورس اوراق بهادار. 36

2-14-   بورس اوراق بهادار تهران. 36

2-15-   افزایش سرمایه شرکت ها 37

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1-    مقدمه. 42

3-2-    روش شناسی تحقيق.. 42

3-3-    متغیرهای تحقیق.. 43

3-4-    روش و ابزار گرد آوري اطلاعات... 43

3-5-    جامعه آماري تحقیق.. 43

3-6-    نمونه آماري.. 43

3-7-    روش نمونه گيري.. 44

3-8-    قلمرو تحقيق.. 44

3-9-    ابزار سنجش.... 45

3-10-   بخش سنجش عوامل ساختاری موثر بر استقرار بورس الکترونیک.... 46

3-11-   بخش سنجش عوامل رفتاری موثر بر استقرار بورس الکترونیک.... 46

3-12-   بخش سنجش عوامل زمینه ای موثر بر استقرار بورس الکترونیک.... 47

3-13-   اعتبار و روایی ابزار تحقیق.. 47

3-13-1- روايي پرسشنامه. 48

3-13-2- پايايي پرسشنامه. 48

3-14-   روش‌های تجزيه و تحليل اطلاعات... 49

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داد ها

4-1-    مقدمه. 52

4-2-    بخش تحلیل توصیفی تحقیق.. 52

4-2-1-   جنسیت... 52

4-2-2-   تأهل.. 53

4-2-3-   تحصیلات... 54

4-2-4-   سن.. 55

4-2-5-   سابقه فعالیت در بازار بورس.... 56

4-3-    بخش تحلیل استنباطی تحقیق.. 57

4-4-    اولویت بندی عوامل مؤثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران. 65

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-    مقدمه. 68

5-2-    نتایج فرضیه های تحقیق.. 68

5-3-    پیشنهادهای تحقیق.. 72

5-3-1-   پیشنهادهای اجرایی.. 72

5-3-2-   پیشنهادهای پژهشی تحقیقی.. 74

5-4-    محدودیت های تحقیق.. 74

ضمائم و پیوست ها 76

منابع و مآخذ. 119

منابع فارسی   120

منابع انگلیسی.. 121

چکیده انگلیسی.. 123

فهرست جداول :

جدول 2-1- سير تكاملي سازمان بورس در ايران. 25

جدول 3-1- متغيرهاي جمعيت شناختي پرسشنامه. 45

جدول 3-2 طيف ليكرت. 46

جدول 3-3- بخش عوامل ساختاری موثر بر استقرار بورس الکترونیک.... 46

جدول 3-4- بخش سنجش عوامل رفتاری موثر بر استقرار بورس الکترونیک.... 47

جدول 3-5- بخش سنجش عوامل زمینه ای موثر بر استقرار بورس الکترونیک.... 47

جدول 3-6- آلفاي كرونباخ پرسش‌نامه‌ها 49

جدول 4-1: توزیع جنسیت... 52

جدول 4-2: توزیع تأهل.. 53

جدول 4-3: توزیع تحصیلات... 54

جدول 4-4: توزیع سن.. 55

جدول 4-5: توزیع سابقه فعالیت در بازار بورس.... 56

جدول 4-6: آماره های مربوط به آزمون کولموگروف اسمیرنف.... 57

جدول4-7- نتایج مربوط به عوامل ساختاری و استقرار بورس الکترونیک.... 58

جدول4-8- نتایج مربوط به عوامل رفتاری و استقرار بورس الکترونیک.... 59

جدول4-9- نتایج مربوط به عوامل زمینه‏ای و استقرار بورس الکترونیک.... 59

جدول4-10- نتایج مربوط به نیروی انسانی متخصص و استقرار بورس الکترونیک.... 60

جدول4-11- نتایج مربوط به عوامل مخابراتي و استقرار بورس الکترونیک.... 61

جدول4-12- نتایج مربوط به بانكداري الكترونيكي و استقرار بورس الکترونیک.... 61

جدول4-13- نتایج مربوط به زيرساخت های فني بورس و استقرار بورس الکترونیک.... 62

جدول4-14- نتایج مربوط به پذیرش مدیران بورس و استقرار بورس الکترونیک.... 63

جدول4-15- نتایج مربوط به پذیرش سهامداران و استقرار بورس الکترونیک.... 63

جدول4-16- نتایج مربوط به بسترهای قانونی و حقوقی و استقرار بورس الکترونیک.... 64

جدول4-17- نتایج مربوط به عوامل فرهنگی و استقرار بورس الکترونیک.... 64

جدول4-18- نتایج مربوط به هزینه های اقتصادی و استقرار بورس الکترونیک.... 65

جدول 4-19- نتایج مربوط به عوامل مؤثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران. 66

چکیده :

بورس الكترونيك در بازارهاي پيشرفته سرمايه به عنوان گامي رو به جلو در مسير توسعه دولت الكترونيك، ايجاد شده است. حال آنكه اين امر در بورس ايران مسأله‏ای نو ظهور و نوپا تلقي مي‏گردد. در كشورهاي توسعه يافته به استقرار نظارت الكترونيك به عنوان يكي از مهمترين پيشنيازهاي استقرار بورس الكترونيك توجه شده است. زيرا توسعه بازار بدون توسعه نظارت، باعث كاهش كارايي آن و در نتيجه كاهش اعتماد سهامداران به بازار و عدم جذابيت آن براي سرمايه گذاران داخلي و بين المللي خواهد شد. در کنار این مهم باید به این امر نیز توجه داشت که عوامل مختلف دیگری نیز هستند که می توانند بر روی استقرار بازار بورس الکترونیک تأثیرگذار باشند.

هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک در ایران بر اساس مدل سه شاخگی و راهکارهایی جهت پیاده‌سازی آن بوده است که بدین منظور 385 نفر از خبرگان و متخصصین حوزه‏ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزارن در بازار بورس به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه‏های محقق ساخته تحقیق پاسخ گفتند. در پایان نتایج به دست آمده از پرسشنامه‏های تحقیق به کمک آزمون تی تک نمونه ای مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه‏ای در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری (p<0/01) دارند.

کلید واژه‏ها: عوامل ساختاری، عوامل رفتاری، عوامل زمینه‏ای، استقرار بورس الکترونیک.

مقدمه :

امروزه بحث تجارت الكترونيكي در صدر اولويت هاي سازمان هاي متفاوت قرار گرفته است . هر سازماني كه به توجه لازم را نداشته باشد در كوتاه مدت با كاهش سودآوري و در بلندمدت با احتمال حذف حيات خود روبرو مي گردد، لذا برنامه ريزي جهت بكارگيري EC يكي از اقدامات استراتژيك سازمانها مي باشد . براي راه اندازي بورس الكترونيك ما نيازمند داشتن پيش نيازهاي تجارت الكترونيك در كشور مي باشيم . بنابراين براي دستيابي به اين امر بايستي زيرساختهاي آن از طريق وزارت فناوري اطلاعات وارتباطات تأمين شود . وقتي خيلي از خريد و فروش ها در محيط الكترونيكي صورت مي گيرد اگر ما نتوانيم در اين عرصه وارد و از اين محيط استفاده كنيم، فرصتهاي زيادي را از دست مي دهيم . اين بدان معناست كه بايد لوزام حلقه بزرگ تجارت الكترونيكي را سازمان بدهيم . لوازم تجارت الكترونيكي در چند بخش تفكيك مي شود . بخشي برمي گردد به زيرساختها اعم از فني، نيروي انساني، حقوقي و قضايي و بخشي بر مي گردد به لجستيك كه در اين بحث گمرك، حمل و نقل و بانكداري را مي بينيم . اما در اين ميان بانكداري الكترونيكي داراي نقش خاصي است .( بتوخته، محمدزاده، 1385)

با توجه به موارد گفته شده، در اين فصل به بررسي كليات تحقيق پرداخته شده است. ابتدا مساله اصلي تحقيق بيان گردید و سپس اهميت و ضرورت تحقيق مورد بررسي قرار گرفت و در ادامه به اهداف اساسي تحقيق و سوالات تحقيق، چارچوب نظري تحقيق و جنبه جديد بودن و نوآوري تحقيق، قلمرو تحقيق، موانع ومحدودیتهای تحقیق پرداخته شده و در انتها نيز واژه ها و اصطلاحات تخصصي تحقیق تعريف شد.

1-2-       بيان مسئله

 بزرگ‌ترین دستاورد فن‌آوری‌های نوین برای بشر از میان بردن فاصله‌های مکانی و زمانی و شاید به تعبیری عمیق‌تر"بی معنا کردن" فاصله‌هاست. ظهور اینترنت و فراگیر شدن آن در سرتاسر دنیا امکان برقراری ارتباط و تعامل غیر مستقیم وآنی بین جوامع را تقریباً در هر حوزه‌ای از زندگی انسانی فراهم آورده است (شهرآبادی، 1388). حوزه بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار نیز از این اصل مستثنی نبوده و داد و ستد اوراق بهادار که دیرزمانی تنها به واسطه‌ حضور طرفین دادو ستد در یک مکان فیزیکی (‌تالار بورس) و محدوده زمانی خاص (ساعات معاملاتی) انجام می‌گرفت، امروزه معامله در 24 ساعت و بدون حضور طرفین معامله انجام می‌پذیرد. چرا که بازار سرمایه، نقش مهمی در اقتصاد کشورها ایفا می‌کند. لذا پرداختن به آن و استفاده از ابزارهای جدید و کارآمد، به خصوص فناوری اطلاعات در پیشرفت آن، از ضروری‌ترین مباحث روز به شمار می‌رود (پیری و ایمانی برندق، 1387).

ایده «بورس الکترونیک» و معامله اینترنتی سهام برای اولین بار با راه‌اندازی سامانه معاملاتی خودکار « "نزدک" » (NASDAQ) در فوریه 1971 ایالات متحده محقق شد. اما تا کنون این امر در کشور ما محقق نشده است .

با توجه به این مسأله، در اين تحقيق به عوامل بورس الکترونیک در ایران بر اساس مدل سه شاخگی بررسی و راهکارهایی جهت پیاده سازی آن پرداخته می شود .

مدل تحقیق حاضر بر گرفته از مدل سه شاخگی دکتر میرزایی اهرنجانی می باشد که مباحث سازمانی را در سه حوزه ساختاری، رفتاری و زمینه ای مورد بررسی قرار می دهد.

الف. شاخه ساختاري در برگیرنده همه عناصر، عوامل و شرایط فیزیکی و غیرانسانی سازمان میباشد که با نظم، قاعده و ترتیب خاصی بهم پیوسته و چارچوب و قالب فیزیکی ومادي سازمان را می سازند(میرزایی اهرنجانی، 1381). در تحقیق حاضر شاخه ساختاری شامل ابعاد 4 گانه نیروی انسانی متخصص، عوامل مخابراتي، بانكداري الكترونيكي و زيرساخت های فني بورس می باشد.

ب. در شناخت آسیب هاي رفتاري، کانون توجه به کارکردها و عملکردهاست و باید آن دسته از عواملی بررسی شود که کارکردهاي سازمانی را مختل و یا عملکرد انسانها را از حالت طبیعی منحرف کرده و به اثربخشی آنها به قدري صدمه می زنند که درسازمان ایجاد بحران کرده و سازمان را به طور کلی از رشد سالم باز می دارند (میرزایی اهرنجانی، 1381). در تحقیق حاضر شاخه رفتاری شامل ابعاد 2 گانه پذیرش مدیران بورس و پذیرش سهامداران می باشد.

ج. آسیب هاي زمینه­اي یا محیطی آسیب هایی هستند که رابطه و تعامل مناسب و درست و یا به عبارت سیستمی، واکنش به موقع و درست سازمان را با سیستم هاي همجوار محیطی اش بر هم زده و در این روابط ایجاد بحران می نمایند (میرزایی اهرنجانی، 1381). در تحقیق حاضر شاخه زمینه ای شامل ابعاد 3 گانه بسترهای قانونی و حقوقی، عوامل فرهنگی و هزینه های اقتصادی می باشد.

1-3-       اهميت پژوهش

   ايده كامپيوتري كردن بازار و تجارت محبوبيت خاصي ميان عموم دارد. اين پديده زمينه اي از تكنولوژي را دربردارد كه در دهه آخر قرن بيستم بسيار مورد استفاده و مناسب است. زمان در سكوهاي تجاري بسيار محدود است. عملكرد سكوهاي تجاري بستگي به مردمي دارد كه آن جا حضور پيدا مي كنند و اين افراد داراي بنيه اي محدود هستند و نمي توانند يك روز كاري معمولي به آساني عمل كنند. .( بتوخته، محمدزاده، 1385)

سرعت و دقت در دنیای امروزی، از مهمترین مزیت های رقابتی بوده و این مزیت نیز بدون فناروی اطلاعات امکان پذیر نیست. (پیری و ایمانی برندق، 1387)

از طرفی، از آنجایی اکثر بورس های بزرگ دنیا با الکترونیک عجین شده اند و با توجه به بحث های تجارت جهانی و پیوستن کشورمان به آن، ضرورت موضوع و چندان شد است. البته نباید برخی از تهدیدات موجود در این زمینه همچون هک کاری، ویروس را نادیده گرفت چرا که عدم توجه به این موضوعات، صدمه جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. (پیری و ایمانی برندق، 1387)

بورس به عنوان یکی از مهم تری و حیاتی‌ترین بازارهای سرمایه جامعه امروز می باشد، که امروز با تحولات شدید رقابتی روبرو بوده است.

با توجه به مطالب بیان شده در فوق تحولات رقابتی بدون فناوری اطلاعات در عصر حاضر امکان پذیر نمی باشد .ازاین رو، با توجه به اهمیت این موضوع محقق در صدد یافتن عوامل موثر بر استقرار بازار الکترونیک در ایران بر اساس مدل سه شاخگی و راهکارهای پیاده سازی آن می پردازد.

1-4-       اهداف پژوهش

• شناسایی عوامل موثر در استقرار بورس الکترونیک در ایران.
• بررسی عوامل ساختاری موثر در استقرار بورس الکترونیک در ایران.
• بررسی عوامل رفتاری موثر در استقرار بورس الکترونیک در ایران.
• بررسی عوامل زمینه ای موثر در استقرار بورس الکترونیک در ایران.
• ارائه راهکارهای عملی جهت پیاده سازی بورس الکترونیک در ایران.

اهداف کاربردی

• بدیهی است که به دنبال انجام هر تحقیقی تلاش بر این است نتایج بدست آمده مورد استفاده علاقمندان قرار بگیرد تا در اتخاذ تصمیمات موثر کارا و موثر باشد .لذا این تحقیق نیز مستثنی از این امر نخواهد بود.
• از طرف دیگر نتایج تحقیقات برای خود مدیران شرکتها نیز قابل توجه خواهد بود تا نتایج مثبت بیشتری را رقم بزنند؛ لذا نتایج تحقیقات حاضر می تواند برای گروههای زیر قابل استفاده باشد :
• سازمان بورس اوراق بهادار
• سهامداران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
• مدیران شرکتها
• موسسالت مالی و اعتبارای و سرمایه گذاری
• متخصصین و تحلیلگران مالی
• محققان و دانشجویان

1-5-       سوالات پژوهش:

سوالات اصلی:

1. آیاعوامل ساختاری در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارند؟
2. آیاعوامل رفتاری در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارند؟
3. آیاعوامل زمینه ای در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارند؟

سوالات فرعی

• عوامل ساختاری

1. آیا نیروی انسانی متخصص در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟
2. آیا عوامل مخابراتي در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟
3. آیا بانكداري الكترونيكي در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟
4. آیا زيرساخت های فني بورس در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟

• عوامل رفتاری

1. آیا پذیرش مدیران بورس در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟
2. آیا پذیرش سهامداران در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟

• عوامل زمینه ای

1. آیا بسترهای قانونی و حقوقی در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟
2. آیا عوامل فرهنگی در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.؟
3. آیا هزینه های اقتصادی در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد؟

1-1-        فرضيه‏هاي تحقیق:

فرضيه‏هاي اصلی:

1. عوامل ساختاری در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارند.

• عوامل ساختاری
• نیروی انسانی متخصص در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.
• عوامل مخابراتي در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.
• بانكداري الكترونيكي در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.
• زيرساخت های فني بورس در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.

1. عوامل رفتاری در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارند.

• عوامل رفتاری
• پذیرش مدیران بورس در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.
• . پذیرش سهامداران در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.

1. عوامل زمینه ای در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارند

• عوامل زمینه ای
• بسترهای قانونی و حقوقی در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.
• عوامل فرهنگی در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.
• هزینه های اقتصادی در استقرار بورس الکترونیک در ایران تأثیر معناداری دارد.

و...