پیشینه تحقیق و مبانی نظری فرهنگ ایثار و شهادت
دسته بندي :
کالاهای دیجیتال »
رشته روانشناسی و مشاوره (آموزش_و_پژوهش)
جزئیات:
توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
فرهنگ ایثار و شهادت
2-1. مفهوم شناسی ایثار و شهادت
در تلاش براى مفهوم شناسی ايثار و شهادت، عنايت به دو بعد اين مفاهيم قابل توجه است :
ایثار و شهادت به عنوان دستاورد : وقتى از ايثار و شهادت به عنوان دستاورد ياد مى شود، آنچه حاصل مى شود و عينيت مى يابد، مورد نظر قرار مى گيرد. وجه دستاوردى، به يك پديده مشخص ارجاع مى دهد. در ايثار، عملى را شامل مى شود كه ظهور يافته است و كسى از آن بهره مند شده است.
ایثار و شهادت به عنوان فرآيند : وقتى از ايثار و شهادت به عنوان فرايند ياد مى شود، فعاليتى مورد نظر است كه در زمان جريان دارد و با اعمال در ارتباط است. مفهوم ايثار و شهادت به عنوان فرآيند را مى توان اين چنين تعريف كرد: فرآیند آگاهانه اهداى دارايى ارزشمند خويش به ديگرى بدون توقع دستاورد مقابل. ايثارگرى و شهادت طلبى براى نشان دادن اين بعد مناسب تر است. وجه فرآیندی، جوشان و پوياست و دستاوردهايى را با خود به همراه دارد.
نسبت ايثار و شهادت، نسبتى طولى است. ايثار از حيث موضوعى داراى انواعى و از حيث مراتب داراى سطوحى است. ايثار داراى موارد متنوع است؛ اما شهادت از يگانگى برخوردار است. شهادت، مرتبه عالى ايثار است. با اين نوع نگاه به نسبت ايثار و شهادت، مى توان گفت كه در بطن واژه ايثار، بيشتر مفهوم فرايندى و در بطن واژه شهادت، بيشتر مفهوم دستاوردى ديده مى شود.
وقتى كه از ايثار سخن به ميان مى آيد، مى توان بر اساس دو جنبه آن، يعنى «مخاطب» و «سطح» به تشريح دقيق تر موضوع اقدام كرد. ايثار حكايت از عملى دارد كه در ارتباط با مخاطبى ظهور مى يابد. اين مخاطب از حيث فاصله واقعى و ذهنى مى تواند نزديك يا دور باشد. منظور از مخاطب نزديك، مخاطب واقعى و عينى است. ايثار براى اشخاصى از خانواده، در اين گروه قرار مى گيرد. منظور از مخاطب دور، مخاطبى است كه انتزاعى است. ايثار براى خداوند از اين نوع است.
ايثار از حيث سطح نيز داراى مراتبى است. در بالاترين سطح ايثار، شهادت قرار مى گيرد كه با اهداى هستى معنى مى يابد. مفهوم شهادت داراى بار ارزشى ویژه ای است که با خود، یگانه بودن، قداست و رشد را نشان می دهد و از چنان ارزش والایی برخوردار است که بر هر عملی نتوان آن را اطلاق کرد. اين سطح عالى در بردارنده سطوح ديگر نیز است. سطوح ديگر ايثار شامل دو جنبه مادی و معنوی است (موسی پور، 1391).
2-2. فرهنگ ایثار و شهادت در پرتو قرآن
آيات فراوانی از قرآن كريم به ایثار و شهادت اختصاص دارد که در این قسمت به برخی از آن ها اشاره می شود :
1. «وَ لا تَحسَبَّنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللهِ اَمواتاً بَل اَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ» (آل عمران: 169)
گمان نكنيد کسانی كه در راه خدا كشته شده اند مرده اند، بلكه آنان زنده اند و نزد پروردگارشان روزي مي خورند.
2. «وَ لا تَقُولُوا لِمَن يُقتَلُ في سَبيلِ اللّهِ أَمواتٌ بَل اَحياءٌ وَلكِن لا تَشعُرُون» (بقره: 154)
به كساني كه در راه خدا كشته مي شوند، مرده نگوييد، بلكه آنان زنده اند، ولي شما درك نمي كنيد.
3. «وَ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللهِ فَلَن یُضِلَّ اَعمالَهُم سَیَهدیهِم وَ یُصلِحُ بالَهُم وَ یُدخِلُهُمُ الجَنَّه عَرَّفَها لَهم» (محمد : 6 ـ 4)
و آنان که در راه خدا کشته شدند، هرگز اعمالشان را ضایع نمی گرداند، آنها را هدایت کرده و امورشان را اصلاح می فرماید و در بهشتی که قبلاً به آنان شناسانده، وارد خواهد کرد.
4. «وَ مَن یُقاتِل فی سَبیلِ اللهِ فَیُقتَل اَو یَغلِب فَسوفَ نُؤتیهِ اَجرًا عظیماً» (نساء :74)
و هرکس در جهاد در راه خدا کشته شود و یا فاتح گردد پاداش بزرگی به او اعطا خواهیم کرد.
5. «اِنَّ اللّهَ اشتَري مِنَ المُؤمِنينَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللّهِ فَيَقتُلُونَ وَ يُقْتَلُون» (توبه: 111)
خداوند خريدار اموال و جان هاي كساني است كه در راه خدا مي جنگند، مي كشند و كشته مي شوند و پاداش بهشت از خداوند مي گيرند.
6. «وَ يُؤثِرُونَ عَلي اَنفُسِهِم وَ لَوكانَ بِهِم خَصاصَهٌ» (حشر: 9)
و هرچند در خودشان احتیاجی مبرم باشد، آنها را بر خودشان مقدم می دارند.
7. «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلي حُبِّهِ مِسكيناً وَ يَتيماً وَ اَسيراً، اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللّه لا نُریدُ مِنکُم جَزاءً وَ لا شُکُوراً» (انسان: 9 ـ 8)
غذاي خويش را با آن كه آن را دوست دارند، به مسكين و يتيم و اسير مي خورانند، می گویند ما برای رضای خدا به شما طعام می دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی نمی خواهیم.
8 . «فَاُولئِکَ مَعَ الَّذینَ اَنعَمَ اللهُ عَلَیهِم مِنَ النَّبینَ وَالصِّدِّیقینَ وَالشُّهداء وَالصّالِحین» (نساء :69)
آنان با کسانی هستند که خدا بر آنان عنایت کرده است از پیامبران و صدیقین و شهدا و نیکوکاران.
9. «لَن تَنالُوا البِرَّ حَتّی تُنفِقُوا مِمّا تُحِبُّون» (آل عمران: 92)
هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید، مگر از آنچه دوست دارید انفاق کنید.
10. «مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللّهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضی نَحبَه وَ مِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبدیلاً» (احزاب: 23)
در میان مؤمنان کسانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بسته اند، صادقانه ایستادند. بعضی پیمان خود را به آخر بردند و به شهادت رسیدند و بعضی دیگر در انتظارند و هرگز تغییری در عهد و پیمان خود ندارند.
11. «لا یَستَوِی القاعِدُونَ مِنَ المُؤمِنینَ غَیرُ اُلِی الضَّرَرَ وَ المُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللّهِ بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِم فَضَّلَ اللّهُ المُجاهِدینَ بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِم عَلَی القاعِدینَ دَرَجَهً وَ کُلاًّ وَعَدَ اللّهُ الحُسنی وَ فَضَّلَ اللّهُ المُجاهِدینَ عَلَی القاعِدینَ اَجراً عَظیماً» (نساء: 95)
مؤمنان خانه نشین که زیان دیده نیستند با آن مجاهدانی که با مال و جان خود در راه خدا جهاد می کنند، یکسان نمی باشند. خداوند کسانی را که با مال و جان خود جهاد می کنند، به درجه ای بر خانه نشینان مزیت بخشیده و همه را خدا وعده نیکو داده، ولی مجاهدان را بر خانه نشینان به پاداشی بزرگ، برتری بخشیده است.
12. «وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَشرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالعِبَادِ» (بقره : 207)
و از ميان مردم كسى است كه جان خود را براى طلب خشنودى خدا مىفروشد و خدا نسبت به اين بندگان مهربان است.
13. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ خُذُواْ حِذْرَكُمْ» (نساء : 71)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، در برابر دشمن آماده باشيد (اسلحه خود را برگيريد).
14. «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ» (انفال: 65)
اى پيامبر، مؤمنان را به جهاد برانگيز.
15. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انفِرُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ اِثّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرضِ أَرَضِيتُم بِالحَياةِ الدُّنيَا مِنَ الآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الحَيَاةِ الدُّنيَا فِي الآخِرَةِ إِلاّ قَلِيلٌ» (توبه: 38)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد شما را چه شده است كه چون به شما گفته مىشود در راه خدا بسيج شويد، كندى به خرج مىدهيد. آيا به جاى آخرت به زندگى دنيا دل خوش كرده ايد، متاع زندگى دنيا در برابر آخرت جز اندكى نيست.
16. «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهدِيَنَّهُم سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ المُحسِنِينَ» (عنکبوت: 69)
و كسانى كه در راه ما جهاد می کنند، به يقين راه هاى خود را بر آنان مىنماييم و در حقيقت خدا با نيكوكاران است.
17. «فَلا تُطِعِ الكَافِرِينَ وَ جَاهِدهُم بِهِ جِهَاداً كَبِيرًا» (فرقان: 52)
پس از كافران اطاعت مكن و با آنان به جهادى بزرگ بپرداز.
18. «وَ لَنَبلُوَنَّكُم حَتَّى نَعلَمَ المُجَاهِدِينَ مِنكُم وَالصَّابِرِينَ» (محمد: 31)
و البته شما را مىآزماييم تا مجاهدان و شكيبايان شما را باز شناسانيم.
19. «الَّذِينَ آمَنُوا وَ هَاجَرُوا وَ جَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ بِأَموَالِهِم وَأَنفُسِهِم أَعظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الفَائِزُونَ» (توبه: 20)
كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداختهاند، نزد خدا مقامى هر چه والاتر دارند و اينان همان رستگارانند.
20. «وَ جَاهِدُوا بِأَموَالِكُم وَ أَنفُسِكُم فِي سَبِيلِ اللَّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُم إِن كُنتُم تَعلَمُونَ» (توبه: 41)
و با مال ها و جان هایتان در راه خدا جهاد کنید. اگر بدانید این برای شما بهتر است.
21. «إِنَّمَا المُؤمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَم يَرتَابُوا وَ جَاهَدُوا بِأَموَالِهِم وَأَنفُسِهِم فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ» (حجرات: 15)
مؤمنان (واقعي) تنها كساني اند كه به خدا و پيغمبرش ايمان آورده‌اند، سپس هرگز شك و ترديدي به خود راه نداده‌اند و با مال و جان خويش در راه خدا به جهاد برخاسته‌اند. آنان راست کردارند.
22. «تُؤمِنُونَ بِاللّهِ وَ رَسُولِه وَ تُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَموالِکُم وَ أَنفُسِکُم ذلِکُم خَیْرٌ لَکُم إِن کُنتُم تَعلَمُونَ» (صف: 11)
به خدا و رسولش ایمان بیاورید و با اموال و جان هایتان در راه خدا جهاد کنید، این براى شما بهتر است اگر بدانید.