بررسی ارتباط وضعیت ناتوانی با توان خودمراقبتی در بیماران آرتریت روماتوئید مراجعه کننده به مرکزآموزش

جزئیات و دریافت

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

مقدمه: بیماریهای مزمن از مسایل اصلی بهداشتی  درمانی در جوامع جدید هستند. آرتریت روماتوئید  به عنوان یک بیماری مزمن ممکن است به یک کاهش شدید در وضعیت عملکردی و کاهش امید به زندگی منجر شود. بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید به علت درد ،خستگی ،محدودیت حرکت و فعالیت روزانه دچار اختلال در عملکرد جسمانی  و ناتوانی  میشوند.  از آنجا که خودمراقبتی یکی از مهم ترین عوامل برای تحت کنترل درآوردن ناتوانی و  بیماری میباشد، لذا اين مطالعه با هدف تعیین ارتباط وضعیت ناتوانی با توان خودمراقبتی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد.

مواد و روش ها:  در این پژوهش مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی ،  326بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید که در فاصله زمانی بهمن 91الی خرداد92  به درمانگاه روماتولوژی مرکز آموزشی درمانی رازی رشت مراجعه داشتند ،مورد بررسی قرار گرفتند.روش گردآوری داده ها مصاحبه با استفاده ازابزار Health  Assessment Questionnair   به منظور تعیین میزان ناتوانی  و ابزار Self-Care inventory به منظور تعیین میزان توان خودمراقبتی صورت گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار   SPSS نسخه 16 و آزمو ن های توصیفی و تحلیلی ( ضر يب همبستگي اسپيرمن، من ويتني و كروسكال واليس و همچنين تحليل رگرسيون) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت

نتایج: میانگین توان خودمراقبتی بیماران32/2 ±65/57 و در سطح خوب  بود.. ارتباط بین وضعیت ناتوانی و توان خودمراقبتی در بیماران آرتریت روماتوئید، از لحاظ  آماري معني دار بود. (r=0/324; p<0/0001)  بطوریکه با افزایش ناتوانی ،توان خودمراقبتی کاهش می یابد و بالعکس. هم چنین ناتوانی (P<0 /0001)، سن بیمار(P<0 /0001) و سطح تحصیلات(p<0/004) و طول مدت بیماری (p<0/013)  از عوامل مرتبط پیش بینی کننده توان خودمراقبتی شناخته شد.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش که حاکی از تاثیر عوامل مرتبط در کنترل بیماری آرتریت روماتوئید میباشد،لازم است پرستاران در بررسی بیماران آرتریت روماتوئیدی علاوه بر  تعیین میزان ناتوانی و نیازهای خودمراقبتی ، با در نظر گرفتن عوامل مرتبط تاثیر گذار ، برنامه ریزی های آموزشی لازم در جهت ارتقای توانمند سازی بیماران ، تدوین و اجرا نمایند.

کلید واژه ها: خودمراقبتی ، ارزیابی ناتوانی،  آرتریت روماتوئید

1                      1-1مقدمه(زمینه پژوهش) ............................................................................................................................................................................

                            8                                                                                                                                              2-1اهداف پژوهش..........................................................................................................................................................................................

                            8                                                                                                                      3-1سوالات پژوهش و فرضیه ..................................................................................................................................................................... 

                              9                                                                                                                              4-1تعریف نظری واژه ها...............................................................................................................................................................................

5-1 تعریف عملی واژه ها ..............................................................................................................................................................................      9

  6-1 پیش فرض ها ........................................................................................................................................................................................               12

                           13                                                                                                                                 7-1محدودیت های پژوهش............................................................................................................................................................................

فصل دوم:زمینه و پیشینه تحقیق

                            15                                                                                                                                       1-2چهارچوب پژوهش................................................................................................................................................................................

                            37                                                                                                                   2-2 مروری بر مطالعات انجام شده..........................................................................................................................................................

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

1- 3نوع پژوهش..........................................................................................................................................................................................    50

2-3جامعه پژوهش........................................................................................................................................................................................  50

3-3روش نمونه گیری .................................................................................................................................................................................                  50

4-3نمونه پژوهش و حجم نمونه ..............................................................................................................................................................    51

5-3 مشخصات واحد های پژوهش............................................................................................................................................................    52

6-3محیط پژوهش........................................................................................................................................................................................  52

7-3ابزار گرد آوری اطلاعات.......................................................................................................................................................................    52

8-3تعیین اعتبار و اعتمادعلمی ابزار........................................................................................................................................................    54

19-3 نحوه گرد آوری اطلاعات.................................................................................................................................................................    56

10-3روش تجزیه تحلیل داده ها................................................................................................................................................................   57

11-3ملاحظات اخلاقی..............................................................................................................................................................................    57

فصل چهارم:نتایج تحقیق

1-4یافته های پژوهش..................................................................................................................................................................           59

2-4جداول............................................................................................................................................................................................        60     

فصل پنجم:بحث و بررسی یافته ها

                               72                                                                                                              1-  5   تجزیه و تحلیل داده ها ..............................................................................................................................................................

                            87                                                                                                     2-5 نتیجه گیری نهایی براساس سوالات  پژوهش...................................................................................................................................

                               89                                                                                                                              3-5    کاربرد یافته ها..............................................................................................................................................................................

                               91      4-5   پیشنهادات برای پژوهش های بعدی   ......................................................................................................................                                                                             

فهرست منابع...................................................................................................................................................................................      92

پیوست ها ............................................................................................................................................................................ .........      101

چکیده انگلیسی............................................................................................................................................................................ 106

امروزه جهان پزشکی با رشد ابتلا به "بیماری های مزمن" مواجه است (1). در سال 1995 حدود  99میلیون نفر در آمریکا مبتلا به بیماری های مزمن بودند . پیش بینی شده است که تا سال 2050 این رقم به  167 میلیون نفر خواهد رسید .بیماری های مزمن در تمام کشورهای دنیا اعم از توسعه یافته و در حال توسعه ، در همه گروه های اجتماعی و اقتصادی و در تمام سنین دیده میشود (2). به علاوه  با افزایش بروز بیماری های مزمن هزینه های همراه این بیماری ها (مثل هزینه بیمارستان ، وسایل و تجهیزات ، داروها و خدمات ) نیز افزایش میابد. سیر طولانی بیماری های مزمن، به دلیل ایجاد ناتوانی  ،کنترل آن را برای مبتلایان مشکل میسازد و برخی از آنها به عنوان یک بحران باعث ایجاد تغییرات فراوان در روند  زندگی میگردد (2و1). بیماری  های مزمن  بر فعالیت های معمول و روزانه زندگی اثر میگذارد (3). بیماری مزمن سبب ایجاد تنش در بیمار و خانواده میگردد ،زیرا که باعث ایجاد تغییرات مادام العمر درنقش ها یا روش زندگی شده و با بستری شدن های مکرر سبب بروز مشکلات اقتصادی و کاهش تعاملات اجتماعی میگردد (4).

آرتریت روماتوئید[1] یکی از انواع بیماری های مزمن محسوب میشود و گسترش این بیماری میتواند باعث تخریب مفصل  و ناتوانی و معلولیت  در سنین بزرگسالی شود (5 ).آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی  خودایمنی مزمن پیشرونده با علایم بالینی متغیر میباشد. آرتریت روماتوئید تاثیر منفی روی ابعاد زندگی افراد مبتلا داشته وبا التهاب خفیف تا شدید مفاصل سینوویال مشخص میشود که میتواند منجر به درد ،خشکی و تخریب مفصل همراه با بدشکلی های فیزیکی و ناتوانی های بعدی همراه باشد. این بیماری میتواند یک علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر باشد.این بیماری  در هر منطقه و نژادی با فراوانی متفاوتی دیده میشود.عموما 1درصد جمعیت جهان را متاثر میکند.شیوع آن در کانادا و امریکا تقریبا 1درصد و فراوانی اش در زنان ، سه تا چهار برابر بیشتر از فراوانی مشاهده شده در مردان می باشد.فراوانی ان در کشور های حوزه مدیترانه  36/0 درصد گزارش شده است  (6). در سال 1998 شيوع اين بيماري بين 2 تا 4 نفر در هر 100000 نفر بود (7 ) . ميزان شيوع اين بيماري به طور قابل ملاحظه اي در سال هاي اخير افزايش يافته است.  آمارها نشان داد در سال 2008 بيش از 2 ميليون آمريكايي به اين بيماري مبتلا هستند( 8). در ایران طی مطالعه جمعیتی بر اساس طرح ( [2] (COPCORDدر سال 1388 شیوع آرتریت روماتوئید معادل 19/ 0درصد بوده است     ( 9).

آرتریت روماتوئید  به عنوان یک بیماری مزمن  ناتوان کننده ممکن است به یک کاهش شدید در وضعیت عملکردی و کاهش امید به زندگی منجر شود.به علاوه آرتریت روماتوئید میتواند به مشکلات اجتماعی و ارتباطی از قبیل اختلال  در ایفای نقش های اجتماعی،محدودیت توانایی در شرکت در فعالیت های اجتماعی و مشکلات جنسی و وضعیت عاطفی، بدشکلی های جسمی منجر شود  (6). بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید به علت درد ، خستگی و  محدودیت حرکت  ممکن است دچار اختلال در عملکرد جسمانی  و "ناتوانی"  شوند (10) . بر طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)[3] ، "ناتوانی" به صورت محدودیت  قابلیت های فرد (مثل  حرکت ، مراقبت های شخصی ، برقراری ارتباط ، رفتار) میباشد. برخی ناتوانی را به عنوان یک تجربه چند وجهی  و پیچیده که با زندگی فرد در هم می آمیزد ، تعریف کرده اند. شدت آمیختگی ناتوانی در زندگی فرد تحت تاثیر سه عامل موثر بر ناتوانی شامل اثرات وضعیت ایجاد کننده ناتوانی ،  برداشت های دیگر از ناتوانی و میزان نیاز فرد به استفاده از منابع میباشد. تخمین زده  میشود که   54 تا   60 میلیون فرد ناتوان در ایالات متحده امریکا وجود داشته باشد.انتظار می رود که تعداد این افراد ، در اثر افزایش میزان بقای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن  ، افراد دچار ناتوانی در مراحل اول زندگی و افرادی که دچار صدمه شدید  شده اند ، افزایش پیدا کند(2).

با توجه به  تاثیرات منفی و  عوارض بیماری آرتریت روماتوئید ، باید به دنبال راهی برای کنترل عوارض و ناتوانی ناشی از این بیماری  بود. بررسی ها نشان داد "خودمراقبتی[4]" یکی از روش های  کنترل عوارض بیماری های مزمن (مانند آرتریت روماتوئید)  و ناتوانی ناشی از آن  میباشد (1و 11) . هم چنین  از آنجا که  بیماری مزمن نیازمند مراقبت مزمن میباشد، در این راستا  بسیاری معتقدند به منظور ساماندهی این بیماران و تسهیل کارها، باید مراقبت ها توسط خود افراد انجام گیرد (12). مفهوم "مراقبت از خود" اولین بار توسط اورم مطرح و در سال 1959 انتشار یافت  (6). طبق تعریف اورم مراقبت از خود رفتارهای آموخته شده ای هستند که شخص برای حفظ یا ارتقای زندگی ، سلامتی و خوب بودن و پیشگیری و درمان انجام میدهد. (13و 14 ).خود مراقبتی شامل برخورد با نیازهای اساسی انسان و حفظ فعالیت های  مرتبط با سلامتی و حفظ زندگی میباشد. مراقبت از خود هدفمند است  و در تمامیت ساختاری انسان ،کارکرد و تکامل او سهیم است  (14و 15 و 16).خود مراقبتی یک جزء مهم از کنترل بیماری  بوده و فرآیندی نسبی است که رفتارها و انتخاب های هدفمندی را به همراه داشته و منعکس کننده نگرش و دانش هر فرد  میباشد (17). مراقبت از خود "در بیماری های مزمن ، روی بررسی و کنترل علایم بیماری ، پذیرش رژیم درمانی ، حفظ شیوه زندگی سالم ،کنترل تاثیر بیماری روی عملکرد روزانه ، عواطف و روابط اجتماعی دلالت میکند  اصل مهم در مراقبت از خود، مشارکت و قبول مسئولیت از طرف خود بیمار است (11). قوی ترین بعد تئوری پرستاری اورم ارائه خود مراقبتی به عنوان اولویت برای افراد در سطوح گوناگون سلامتی می باشد و بیمار بطور فعال در خود مراقبتی اش شرکت میکند